Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2011

Εγκλήματα πάθους

                   






              Για ακόμη μία φορά η ελληνική κοινωνία συγκλονίζεται από ένα στυγερό έγκλημα μίας νέας κοπέλας στην Καστοριά, που θυμίζει κάτι από το θρίλερ της Βέροιας. Τα εγκλήματα αυτά αναφέρονται ως εγκλήματα πάθους. Ποιο είναι όμως το πραγματικό προφίλ αυτών των υποθέσεων και των δραστών;

                   Παραδοσιακά, η εγκληματολογία αλλά και το σχετικό πεδίο ψυχολογίας πρότειναν ως βασική υπόθεση για την εξήγηση τέτοιων εγκλημάτων την έλλειψη ελέγχου από πλευράς του δράστη. Πιο συγκεκριμένα, η κυρίαρχη άποψη είναι πως πρόκειται για εγκλήματα τα οποία συμβαίνουν χωρίς κανένα προσχεδιασμό, είναι μία παρόρμηση της στιγμής η οποία προκαλείται από το συναισθηματικό σοκ που βιώνει ο θύτης είτε από κάτι που βλέπει είτε από κάτι που του λέει το έτερον ήμισυ. Στις περισσότερες υποθέσεις όντως το όπλο που χρησιμοποιεί ο θύτης είναι κάποιο αντικείμενο καθημερινής χρήσης ενώ συχνά μέτα την τέλεση της πράξης ο θύτης μπορεί να προβεί σε πράξεις τις οποίες θεωρεί διορθωτικές ή πιστεύει ότι μπορούν να αναιρέσουν αυτό που έκανε, όπως το να ντύσει το θύμα ή  να το βάλει να κάτσει στον καναπέ σε στάση που παραπέμπει σε ύπνο.

                  Ωστόσο, το προφίλ αυτών των υποθέσεων περιλαμβάνει ένα ιστορικό κακοποίησης ή σύγκρουσης μεταξύ θύτη και θύματος, διαλύοντας έτσι την πεποίθηση ότι ο θυμός, ή η επιθετικότητα είναι κάτι καινούριο για τον δράστη. Ένας από τους σημαντικότερους ερευνητές του χώρου ο Stanton Samesnow αμφισβητεί την υπόθεση πως αυτού του είδους τα εγκλήματα δεν είναι προσχεδιασμένα. Ο ίδιος τονίζει πως στις περισσότερες των περιπτώσεων υπάρχουν απειλές και βία από τον θύτη που πολλές φορές δεν λαμβάνονται σοβαρά από το θύμα και τον φιλικό και οικογενειακό περίγυρο.

          Παρόλες τις διαφορές στις υποθέσεις για αυτού του είδους τα εγκλήματα το κοινό όλων είναι πως όντως ο δράστης έχει πρόβλημα στην διαχείριση των συναισθημάτων και του θυμού του. Δεν είναι άτομο το οποίο μπορεί να λύσει και να ξεπεράσει εύκολα τις διαφωνίες και τις συγκρούσεις αλλά αυτο που συμβαίνει πιο συχνά είναι οι διαφωνίες να σταματούν απλά επειδή η άλλη πλευρά υποχωρεί και αποδέχεται την άποψη του θύτη. 

          Αυτό λοιπόν που εγώ πάντα τονίζω είναι να μην υποτιμούμε αυτά που λέει ή κάνει ο άνθρωπος που έχουμε απέναντί μας καθώς είναι δείγματα του τι είναι και τι θα μπορούσε να κάνει στο μέλλον. Επομένως ένας άνθρωπος ο οποίος είναι βίαιος, ή απειλεί ότι θα γίνει βίαιος δεν μπορεί να φαίνεται σε εμάς φυσιολογικός ή να αποδεχόμαστε αυτή τη συμπεριφορά απλά υποχωρώντας για να γλιτώσουμε τις φωνές και τις φασαρίες. Ποτέ δεν σκεφτόμαστε ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί σε εμάς ή στη φίλη και την αδερφή μας αλλά πρέπει επιτέλους οι γυναίκες (που είναι συχνότερα τα θύματα τέτοιων  εγκλημάτων) αλλά και οι άνθρωποι γενικότερα να περιφρουρούμε τον εαυτό μας και να τον σεβόμαστε. Και όταν μιλάμε για σεβασμό, εννοούμε ότι δεν επιτρέπουμε σε ΚΑΝΕΝΑΝ να μας προσβάλλει, να μας μειώνει, να μας εξευτελίζει ή να μας γεμίζει με αισθήματα φόβου και λύπης.

Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011

Η κατάθλιψη των Χριστουγέννων

       




               ''Φέτος ο Άγιος Βασίλης δεν θα έρθει...''. Αυτά ήταν τα λόγια που μία φίλη μου μετέφερε πως είπε στο παιδί της για τα φετινά Χριστούγεννα. Με την παρούσα οικονομική κατάσταση και τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος για σημαντικό ποσοστό συνανθρώπων μας οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι μία περίοδος κατάθλιψης.

          Πολλές φορές ο ψυχαναγκαστικός χαρακτήρας των γιορτών είναι που πιέζει πολλούς ανθρώπους και τους ωθεί στο  να βιώσουν  καταθλιπτικά συμπτώματα. Η πληθώρα των ''πρέπει'' που κατακλύζουν τις γιορτές είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Πρέπει να αγοράσουμε δώρα, πρέπει να μαγειρέψουμε συγκεκριμένα φαγητά, πρέπει να φορέσουμε καινούριο φόρεμα, πρέπει να συναντήσουμε συγγενείς και ''φίλους'', πρέπει να δείξουμε το καλό μας πρόσωπο. Μόνο που πολλές φορές αυτά τα πρέπει είναι πολλά και φορτικά και οδηγούν κάποιους στην ακριβώς αντίθετη κατάσταση από το ευχάριστο πνεύμα των Χριστουγέννων.

         Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως είναι διαφορετικό να βιώνουμε αυτού του είδους την κατάθλιψη κάθε χρόνο τέτοια εποχή (είναι σημάδι εποχιακής κατάθλιψης) και διαφορετικό να το βιώνουμε επειδή έχει συμβεί ένα άσχημο γεγονός στη ζωή μας. Αυτό δεν πρέπει να μας ανησυχεί καθώς είναι κάτι το φυσιολογικό. Μία απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, ένα διαζύγιο, ακόμη και ένα δικό μας πρόσωπο το οποίο είναι μακριά ή για τους οποιουσδήποτε λόγους δεν μπορούμε να το συναντήσουμε μπορεί να δημιουργούν κάποια από τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές που συνδέονται με την κατάθλιψη καθώς σε εορταστικές περιόδους κάποια συναισθήματα διογκώνονται βάσει και του κλίματος που προστάζει το κάθε πλαίσιο.

         Η δική μου συμβουλή είναι να περάσει κανείς τις γιορτές με τον τρόπο που αρέσει στον ίδιο χωρίς να σκλαβώνεται από τα αμέτρητα πρέπει. Καλό είναι να κάνουμε και την περίοδο των Χριστουγέννων αυτά που πραγματικά μας ευχαριστούν χωρίς να προσπαθήσουμε να μπούμε σε καλούπια τα οποία δεν μας εκφράζουν ή δεν μπορούμε πια να χωρέσουμε σε αυτά. Καλά Χριστούγεννα λοιπόν σε όλους και υπομονή σε όσους περνάνε δύσκολα...

Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2011

H μοναδικότητα της ευγνωμοσύνης

     



       Γενικότερα οι άνθρωποι έχουμε την τάση να εστιάζουμε στα άσχημα που μας συμβαίνουν και ιδιαίτερα να διατηρούμε μνησικακία για τα άτομα που συνδέονται με αυτές τις άσχημες καταστάσεις και μάλιστα για αρκετό καιρό ίσως και χρόνια. Τι συμβαίνει όμως με τα καλα που μας συμβαίνουν σε αυτή την ζωή και πιο συγκεκριμένα για τους ανθρώπους οι οποίοι συνετέλεσαν στο να συμβεί κάτι καλό στη ζωή μας; Η έρευνα για την ευγνωμοσύνη και τους ανθρώπους παρόλο που ως θέμα φιλοσοφικό και ρητορικό υπήρχε από την αρχαιότητα, στο πεδίο της ψυχολογίας ερευνήθηκε μόλις τα τελευταία χρόνια.

        Αρχικά, πρέπει να τονίσουμε πως το ίδιο το συναίσθημα της ευγνωμοσύνης για κάποιον μας κάνει άμεσα χαρούμενους, πολλές φορές μάλιστα συνοδεύεται από ένα σχεδόν αυτόματο χαμόγελο ή μία απότομη συγκίνηση όταν μιλάμε για κάποιον που του είμαστε ευγνώμονες. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει πως οι άνθρωποι που εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους είναι περισσότερο σε εγρήγορση, περισσότερο ''ζωντανοί'', ενθουσιώδεις και δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη ζωή και τους άλλους. Ακόμη σε αντίθεση με τους αγνώμονες οι ευγνώμονες άνθρωποι είναι λιγότερο πιθανό να αισθανθούν ζήλεια, θυμό, μνησικακία και μετάνοια για πράγματα που έχουν ή δεν έχουν κάνει, επομένως εμφανίζουν και χαμηλότερα επίπεδα στρες που προκαλείται από την εμπειρία των παραπάνω συναισθημάτων.

     Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να είμαστε ευγνώμονες για αυτά που έχουμε αλλά και απέναντι στους ανθρώπους που μας έχουν ευεργετήσει. Ιδιαίτερα σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Πρέπει να θυμόμαστε τα δύσκολα, τα άσχημα, τα προβλήματα και τις απώλειες αλλά στη συνέχεια πρέπει να ξυπνήσουμε τον εαυτό μας και να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε εδώ για να τα θυμηθούμε...Φυσικά για να αισθανθούμε ευγνωμοσύνη πρέπει να σκεφτούμε ότι κάτι καλό συνέβη, θυμηθείτε λοιπόν όσο άσχημη και αν είναι η μέρα σας ή η εποχή πως αραιά και που ίσως κάτι καλό συμβαίνει. Και το πιο σημαντικό...Μην ξεχνάτε να λέτε ευχαριστώ όπου και όπως εσείς κρίνετε ότι πρέπει, αλλά από τα βάθη της καρδιάς σας και όχι ως άλλη μία τυπική διαδικασία... Εκτός από την προσωπική σας ψυχική ηρεμία και ευτυχία είναι σίγουρο πως θα κάνετε και κάποιον άλλον ευτυχισμένο τονίζοντάς του ότι δεν ξεχνάτε!

Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2011

Η ''μυωπία΄΄ του αλκοόλ

          






          Το αλκοόλ είναι μία νόμιμη ουσία η οποία μάλιστα είναι και πολύ δημοφιλής σε πολλές χώρες του κόσμου ενώ σε κάποιες όπως και στη χώρα μας έχει πλέον μία καθοριστική θέση σε πολλές από τις κοινωνικές και πολιτισμικές μας δραστηριότητες. Στην Ελλάδα, το αλκοόλ υπάρχει παντού, σε όλες τις τιμές και εύκολα συνδυάζεται με χαρά, με τη λύπη, τη χαλάρωση και άλλες πολλές καταστάσεις της καθημερινότητάς μας.

         Πώς όμως πραγματικά μας επηρεάζει το αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες και τι από αυτά που πιστεύουμε όντως ισχύει; Πώς σε τελική ανάλυση μας αλλάζει το αλκοόλ ως ανθρώπους; Υπάρχει ένα πολύ γνωστό μοντέλο στο συγκεκριμένο πεδίο της ψυχολογίας που κάνει λόγο για τη ''μυωπία του αλκοόλ''. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, το αλκοόλ κάνει το πεδίο προσοχής μας ιδιαίτερα κοντόφθαλμο και όσο περισσότερο πίνουμε τόσο περισσότερο αυτό το πεδίο προσοχής μας περιορίζεται σε ερεθίσματα και σημεία που βρίσκονται ακριβώς μπροστά μας ακυρώνοντας όλες τις περιφερειακές ενδείξεις. 

       Ωστόσο, πέρα από τις ατομικές διαφορές στο πώς οι άνθρωποι μετατρέπονται όταν πίνουν, υπάρχουν κάποιες γενικές ομοιότητες που εύκολα θα αναγνωρίσουν και θα συμφωνήσουν με αυτές οι συχνοί πότες:

  •  Το αλκοόλ σίγουρα μας ανυψώνει την αυτοπεποίθηση. Στους περισσότερους ανθρώπους η κατανάλωση αλκοόλ τους δίνει μία καλύτερη αίσθηση για τον εαυτό τους. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή ακριβώς το πεδίο προσοχής μας μειώνεται σημαντικά, εξαλείφονται οι περιφερειακές ενδείξεις και βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ στον ιδανικό μας εαυτό. Ίσως για αυτόν ακριβώς το λόγο είναι ιδιαίτερα εθιστικό, ουσιαστικά είναι ένας τρόπος εύκολης αυτοπραγματωσης σφραγισμένος μάλιστα σε ένα ελκυστικό μπουκάλι.
  • Από την άλλη, με την κατανάλωση αλκοόλ οι πραγματικές  ανησυχίες μπορεί να γίνουν χειρότερες. Ο λόγος είναι ίδιος, εφόσον τα περιφερειακά ερεθίσματα περιορίζονται και η ικανότητά μας να δούμε τα πράγματα σφαιρικά σχεδόν εξαλείφεται, η προσοχή μας εστιάζεται σε μία μονομερή αντιμετώπιση των προβλημάτων μας τα οποία όσο αυξάνεται η κατανάλωση αλκοόλ φαίνονται όλο και μεγαλύτερα, όλο και πιο κοντά σε εμάς.
  • Για τους ίδιους ακριβώς λόγους ένας άνθρωπος που έχει πιει αρκετά δίνει έμφαση στην ευχαρίστηση της στιγμής. Δεν σκέφτεται, ούτε προσέχει τους γενικότερους κινδύνους ενώ οι αναστολές και τα ηθικά ζητήματα φαίνονται όχι απλά απόμακρα αλλά κουκίδες στο διάστημα.
  • Υπάρχει βέβαια και μία κατηγορία δραστηριοτήτων στις οποίες η απόδοση αυξάνεται όσο αυξάνεται και η κατανάλωση αλκοόλ όπως είναι συνήθως οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Το άτομο εστιάζει μόνο σε αυτό με το οποίο πρέπει να ασχοληθεί για αυτό και είναι πολύ συχνό καλλιτέχνες, συγγραφείς και λοιποί λόγιοι να αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον εθισμό στο αλκοόλ.

         Συμπερασματικά, το αλκοόλ προκαλεί τη μυωπία του νου και της προσοχής. Όλα τα γενικά και μακρινά, ίσως και τα σημαντικά φαίνονται ακόμη πιο σημαντικά. Δυστυχώς δεν υπάρχουν αντίστοιχοι φακοί επαφής ή γυαλιά για να βελτιώσουν αυτό το είδος μυωπίας. Μπορείτε απλά να μειώσετε την κατανάλωση του αλκοόλ αν θεωρείτε ότι χανετε πολύ γρήγορα τον έλεγχο. Όσοι από την άλλη θέλετε να συνεχίσετε να καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες αλκοόλ απλά διαβάζοντας αυτό το άρθρο μπορέιτε να γλιτώσετε κάποιες ώρες από την επόμενη μέρα όταν συνήθως όλοι αναρωτιούνται γιατί το έκανα αυτό ή τι πραγματικά σκεφτόμουν κα φέρθηκα έτσι. Φιλικά...

Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2011

Γιατί το χασμουρητό είναι ''κολλητικό'';

    





Ένα από τα πράγματα που μας συμβαίνει πoλύ συχνά είναι να βρισκόμαστε σε μία παρέα μετά από πολλές ώρες δουλειάς, ώσπου κάποιος να κάνει την αρχή και να χασμουρηθεί. Τότε ξαφνικά, το ίδιο εμφανίζεται σε όλους σχεδόν με απόσταση λίγων δευτερολέπτων. Μα γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Γιατί είναι κολλητικό το χασμουρητό;

      Αρχικά, να ξεκαθαρίσουμε γιατί χασμουριούνται οι άνθρωποι αλλά και τα ζώα. Για πολλές δεκαετίες επικρατούσε η αντίληψη ότι οι άνθρωποι και τα ζώα χασμουριούνται για να οξυγονώσουν τον εγκέφαλο και να αποβάλλουν το αντίστοιχο διοξείδιο του άνθρακα από τον οργανισμό. Τα τελευταία χρόνια όμως αυτή η άποψη έχει σχετικά εγκαταλειφθεί και η κυρίαρχη είναι αυτή η οποία προτείνει πως τα όντα χασμουριούνται όταν υπερθερμανθεί ο εγκέφαλός τους καθώς με το χασμουρητό πέφτει η θερμοκρασία. Αυτό μπορεί να συμβεί σε πολλές περιπτώσεις και φυσικά μία απο αυτές είναι η κούραση ή η νύστα. Γιατί όμως το χασμουρητό είναι ''κολλητικό'';

    Αρχικά, θα ήθελα να παρακολουθήσετε το παρακάτω βίντεο:



 Παραδεχθείτε το, χασμουρηθήκατε ή σας ήρθε η ανάγκη να χασμουρηθείτε. Έχουν γίνει λοιπόν διάφορες έρευνες στο πεδίο, τόσο με ανθρώπους όσο και με ζώα. Το συμπέρασμα αυτών των ερευνών είναι πως το χασμουρητό είναι κολλητικό γιατί οι άνθρωποι εκφράζουν ενσυναίσθηση. Ενσυναίσθηση σημαίνει ότι ο κάθε άνθρωπος συναισθάνεται και συμπονά με κάποιο τρόπο τη συναισθηματική εμπειρία του ατόμου που έχει απέναντί του.
  Το τελικό μου συμπέρασμα είναι πως το χασμουρητό δεν είναι η μοναδική συμπεριφορά που φαίνεται να είναι κολλητική, το ίδιο συμβαίνει και με τη φαγούρα ή το απλό χαμόγελο. Φαίνεται λοιπόν ότι οι άνθρωποι ακόμη και τα ζώα (τα οποία ούτως ή άλλως αυτό το διατηρούν) αντανακλαστικά είναι ''ρυθμισμένοι'' στο να δείχνουν ενσυναίσθηση και συμπόνοια στην εμπειρία του άλλου. Πώς λοιπόν το ανθρώπινο είδος έχει εξευτελιστεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην δείχνει ενσυναίσθηση στο ανθρώπινο δράμα του διπλανού ή στην βασική του ανάγκη; Απλά σκεφτείτε το για λίγο...Αυτά τα ολίγα από εμένα μετά από πολύ καιρό προσωπικής επεξεργασίας...Καλό απόγευμα               

 

Τετάρτη 5 Οκτωβρίου 2011

Ποιος είναι ο ψυχοπαθής;

       





         Η έννοια ψυχοπαθής για πολλά χρόνια έχει μία θολή εικόνα τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες. Η εικόνα ενός ατόμου που απλά είναι ''βαριά ασθενής'' και ικανός για ειδεχθή εγκλήματα χωρίς να έχει πολλές φορές την ικανότητα επικοινωνίας απέχει αρκετά από την πραγματική εικόνα του ψυχοπαθή. Τα σύγχρονα διαγνωστικά κριτήρια έχουν αντικαταστήσει ως επί το πλείστον το συγκεκριμένο όρο με αυτού του ατόμου με διαταραχή αντικοινωνικής προσωπικότητας.

      Πέρα όμως από τα αυστηρά διαγνωστικά κριτήρια καλό είναι να έχουμε μία γενικότερη εικόνα ενός ''ψυχοπαθή''. Οι ψυχοπαθείς είναι εξαιρετικά χειριστικά άτομα, καθώς έχουν ανεπτυγμένη ικανότητα να χειραγωγούν και να επηρεάζουν τους άλλυς για ίδιον όφελος. Συνήθως έχουν μία ιδιαίτερα επιτηδευμένη γοητεία ενώ έχουν την τάση να εκμεταλλεύονται τους άλλους προκειμένου να πετύχουν αυτό που θέλουν. Δεν έχουν συνείδηση ηθικών, νομικών και κοινωνικών κανόνων για αυτό και πολύ συχνά έχουν προβλήματα με το νόμο και εκδηλώνουν παραβατικές συμπεριφορές. Συνήθως είναι παθολογικοί ψεύτες καθώς μπορούν με ευκολία να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε όπλο και λόγο ώστε να πείσουν αυτόν που έχουν απέναντί τους για αυτό που τους ενδιαφέρει. Το κέντρο της προσωπικότητάς τους είναι μία καταπιεσμένη οργή που τους κάνει να βλέπουν τους άλλους τριγύρω τους ως ευκαιρίες και στόχους και όχι ως ανθρώπους για αυτό άλλωστε είναι χαρακτηριστικό τους η έλλειψη ντροπής, συμπάθειας ή ενοχών. Γενικότερα έχουν ρηχό και επίπεδο συναίσθημα για αυτό και δεν είναι σε θέση να συνάψουν μακροχρόνιες σχέσεις καθώς δεν είναι σε θέση να προσφέρουν το παραμικρό εκτός και αν αποσκοπούν κάπου συγκεκριμένα. Τέλος, έχουν μία διαρκή ανάγκη να ζουν στην κόψη του ξυραφιού για αυτό και επιλέγουν ένα τρόπο ζωής που κατά βάσει χαρακτηρίζεται ως ριψοκίνδυνος. Aκόμη, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως άκρως ναρκισσιστικές προσωπικότητες και δεσποτικές φυσιογνωμίες έχοντας ένα δείκτη νοημοσύνης που όχι μόνο δεν είναι χαμηλός αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι υψηλότερος από το μέσο όρο.

         Έτσι, οι ψυχοπαθείς ως εγκληματίες εμπλέκονται σε διάφορες κατηγορίες εγκλημάτων αλλά όχι με την εικόνα που έχουν οι περισσότεροι ως άτομα δηλαδή που είναι τυπικές εικόνες ψυχικά ασθενών. Συχνά αλλάζουν δουλειές και σχέσεις καθώς μπορεί να σχετίζονται με 3-4 συντρόφους ταυτόχρονα. Είναι αλήθεια ότι σε κάποιες περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι ενώ είναι ερευνητικά αποδεδειγμένο πως δεν πρόκειται οι ίδιοι από μόνοι τους να ζητήσουν ποτέ βοήθεια καθώς η αυταρέσκειά τους τούς κάνει να πιστεύουν πως απλά είναι καλύτεροι από τους υπόλοιπους και ως εν γένει πιο έξυπνοι μπορούν να συνεχίσουν τον παρασιτικό τρόπο ζωής τους.

    Μήπως τώρα έχει ξεκαθαρίσει λίγο η εικόνα που έχετε για τους ψυχοπαθείς;

Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2011

Αυτοκτονία: Τι πραγματικά ισχύει;


   

         Παρόλο που η χώρα μας μέχρι πρότινος δεν βρισκόταν στις πρώτες θέσεις του καταλόγου με υψηλά ποσοστά αυτοκτονίας έχω διακρίνει ότι τον τελευταίο καιρό και ιδιαίτερα υπό τη σκιά των πρόσφατων οικονομικών εξελίξεων, τα περιστατικά απόπειρων αυτοκτονιών και αυτοκτονιών που καταλήγουν στον θάνατο έχουν αυξηθεί σημαντικά για αυτό θα ήταν καλό να δούμε κάποιους μύθους και πραγματικότητες σχετικά με το συγκεκριμένο φαινόμενο.

         Η αυτοκτονία γενικά αποτελεί την όγδοη κατά σειρά αιτία θανάτου παγκοσμίως για τους ενήλικες ενώ στα άτομα ηλικίας 14-25 ετών είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου. Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες κινδύνου της αυτοκτονίας;
        Βάσει ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί ως επι το πλείστον στις ΗΠΑ ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες επικινδυνότητας είναι η ηλικία καθώς παλαιότερα ο κίνδυνος αυτοκτονίας αυξανόταν ανάλογα με την ηλικία του ατόμου ενώ ο κίνδυνος μεγάλωνε σημαντικά για τους άνδρες άνω των 75 και τις γυναίκες άνω των 50. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες έχει υπερτριπλασιαστεί ο αριθμός των εφήβων και νεαρών ατόμων που επιλέγουν την αυτοκτονία ως σαφής ένδειξη των αλλαγών που έχουν διαδραματιστεί σε πολλούς τομείς της σύγχρονης ζωής. Οι άνδρες είναι περίπου τρεις φορές πιο πιθανό να επιλέξουν την αυτοκτονία από ότι οι γυναίκες ωστοσο οι γυναίκες κάνουν περισσότερο συχνά απόπειρες αυτοκτονίας. Οι άνδρες συνήθως επιλέγουν βίαια μέσα χρησιμοποιπώντας όπλα ή μαχαίρια ενώ οι γυναίκες συνήθως προτιμούν την δηλητηρίαση με την πρόσληψη υπερβολικής δόσης φαρμάκων.

     Η οικογενειακή κατάσταση είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας κινδύνου καθώς τα ποσοστά αυτοκτονιών παντρεμένων ατόμων είναι σαφώς μικρότερα από άτομα που δεν έχουν παντρευτεί, είναι διαζευγμένοι ή χήροι. Η μοναξιά είναι πολύ συχνή σε άτομα που αυτοκτονούν ενώ και η επαγγελματική κατάσταση είναι μεγάλης σημασίας καθώς οι άνεργοι εμφανίζονται ως πιο πιθανοί να επιλέξουν το απονενοημένο διάβημα εν συγκρίσει με εργαζόμενους εντός ή εκτός σπιτιού. Ακόμη, παρόλο που χρειάζεται αρκετή έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο κομμάτι, οι επιστήμονες και ειδικότερα οι άνδρες γιατροί εμφανίζουν δυσανάλογα υψηλά ποσοστά μεγαλύτερου κινδύνου αυτοκτονίας. Επιπλέον, η υγεία είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι καθως άτομα που αυτοκτονούν συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα υγειας ή/ και είναι ασθενείς χρόνιων ασθενειών. Σαφέστατα, πιο κριτικής σημασίας είναι η κατάσταση της ψυχικής υγείας του ατόμου καθώς είναι πολύ πιο πιθανή σε άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη, διαταραχές προσωπικότητας ή αντιμετωπίζουν προβλήματα εθισμού.
       Τέλος, η έλλειψη ελπίδας, η απόγνωση, μία διαπροσωπική απώλεια, στρεσογόνοι παράγοντες όπως μία αποβολή, μία μετακόμιση, μία αποτυχία αλλά και χρόνιες διαπροσωπικές συγκρούσεις συνδέονται με μεγαλύτερες πιθανότητες αυτοκτονίας. Ακόμη σχετικά με την αυτοκτονία, έχει διαμορφωθεί μία σειρά από μύθους που προκαλούν σύγχυση ακόμη και μεταξύ των ειδικών ψυχικής υγείας και καλό θα ήταν να διαλευκανθούν:
Μύθοι και Πραγματικότητα για την αυτοκτονία

1) Τα άτομα με τάσεις αυτοκτονίας είναι αποφασισμένα να πεθάνουν και έχουν το δικαίωμα να πεθάνουν. Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλα τα άτομα είναι αμφιθυμικά για τον θάνατο καθώς μπορεί να θέλουν να πεθάνουν και την ίδια στιγμή να επιθυμούν κάποιος να έρθει να τους σώσει. Για πολλούς το γεγονός ότι ζητούν βοήθεια είναι αποτέλεσμα αυτής της αμφιθυμίας.

2) Από τη στιγμή που αποφασίζει κάποιος να πεθάνει, η αυτοκτονία είναι αναπόφευκτη.  Η ισχυρλη αυτοκαταστροφική ταση συνήθως υποχωρεί όταν το άτομο καταφέρει να επιλύσει ή να ξεπεράσει/αποδεχθεί τα προβλήματα που προκάλεσαν αυτή την προσωπική κρίση.

3) Τα άτομα που μιλούν για αυτοκτονία δεν είναι αυτά που πραγματικά την κάνουν. Στο 80% των περιπτώσεων που προχώρησαν σε αυτοκτονία υπήρχαν σαφείς προειδοποιήσεις της πρόθεσής τους ότι θα πεθάνουν.

4) Βελτίωση που ακολουθεί την κρίση αυτοκτονίας σημαίνει ότι ο κίνδυνος πέρασε. Αυτό είναι ένας μύθος που πρέπει να αποκατασταθεί στις συνειδήσεις όλων ώστε τα άτομα που χρειάζονται βοήθεια να την έχουν πιο αποτελεσματικά. Σε πολλές περιπτώσεις, οι αυτοκτονίες συμβαίνει τρεις περίπου μήνες ύστερα από μία οξεία κρίση καθώς τότε είναι πιο πιθανό το άτομο να έχει βρει κάποια αποθέματα ενέργειας και αποφασιστικότητας για να φέρει εις πέρας τις προθέσεις του. 

5) Η συζήτηση  των αυτοκτονικών σκέψεων και σχεδίων με τον ασθενή θα ενισχύσει περισσότερο τις ιδέες αυτές. Εάν η συζήτηση γίνει ανοιχτά, με προσοχή και ευαισθησία περισσότερο συχνά ανακουφίζει την κρίση παρά την επιδεινώνει.

Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2011

H εμπειρία της έκτρωσης








Η εμπειρία της έκτρωσης είναι ένα ζήτημα το οποίο ακόμη και σήμερα αποτελεί ταμπού για ένα σύνολο δυτικών κοινωνιών μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η ελληνική. Μία σειρά από έρευνες έχουν ασχοληθεί με την εμπειρία της έκτρωσης και ειδικότερα με τις συναισθηματικές διαστάσεις της εμπειρίας.

Οι επιπτώσεις της εμπειρίας της έκτρωσης στην ψυχολογική κατάσταση των γυναικών ποικίλουν ανάλογα με το σύνολο των μεταβλητών και παραγόντων που περιγράφουν τη ζωή τους. Υπολογίζεται γενικά πως το 25% των εκτρώσεων πραγματοποιούνται στις ΗΠΑ, ωστόσο στη χώρα μας υπάρχει μεγάλο ποσοστό που παραμένει κρυφό καθώς  οι γυναίκες διστάζουν να αναφέρουν πως έχουν κάνει μία ή περισσότερες εκτρώσεις.

Μία κατηγορία των γυναικών που έχει την εμπειρία της έκτρωσης είναι εκείνες οι γυναίκες που ''αναγκάζονται'' να προβούν σε μία τέτοια επιλογή καθώς το παιδί που κυοφορούν καθώς προκύπτουν σημαντικά προβλήματα υγείας για το έμβρυο. Σε αυτή την περίπτωση η εμπειρία της έκτρωσης συνδέεται με συναισθήματα θλίψης και πένθους και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις τα συγκεκριμένα συναισθήματα επηρεάζουν και βιώνονται και από το μέλλοντα πατέρα καθώς ακυρώνεται η εμπειρία της πατρότητας που έχουν προετοιμαστεί να βιώσουν.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν οι γυναίκες που επιλέγουν την έκτρωση επειδή είτε δεν είναι έτοιμες για ένα τέτοιο βήμα, είναι πολύ μικρές σε ηλικία, δεν έχουν τη στήριξη του πατέρα ή της οικογένειάς τους ή δεν μπορούν να αποκτήσουν ακόμη ένα παιδί. Εδώ η κατάσταση διαφέρει σημαντικά και μάλιστα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά από ότι περιμένει ο πολύς κόσμος. Πιο συγκεκριμένα, το βασικό συναίσθημα αυτής της κατηγορίας γυναικών για τις οποίες η έκτρωση αποτελεί συνειδητή επιλογή ιδιαίτερα κατά το πρώτο τρίμηνο μετά την έκτρωση είναι η ανακούφιση. Άλλες έρευνες τονίζουν πως το 98% των γυναικών που έχουν επιλέξει την έκτρωση αναφέρουν πως δεν το μετανιώνουν και  ακόμη και αν στο μέλλον βρίσκονταν στην ίδια κατάσταση θα έκαναν την ίδια επιλογή. Επιπλέον, δεν υπάρχουν ενδείξεις πως οι γυναίκες που έχουν την εμπειρία της έκτρωσης είναι χειρότεροι γονείς στο μέλλον ή εκφράζουν λιγότερο συχνά την επιθυμία να αποκτήσουν ένα παιδί σε κάποια άλλη χρονική στιγμή.

Λιγότερο από το 20% των γυναικών που έχουν κάνει έκτρωση βιώνουν συμπτώματα κατάθλιψης τα οποία όμως περνούν σχετικά γρήγορα και δεν διαφέρουν από τα συμπτώματα εκείνα που εμφανίζουν γυναίκες που διανύουν την περίοδο της λοχείας. Ακόμη, έφηβες που έχουν κάνει έκτρωση έχουν περισσότερες πιθανότητες να τελειώσουν επιτυχώς το σχολείο εν συγκρίσει με τις έφηβες του ίδιου κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου που έχουν κρατήσει το παιδί που κυοφορούσαν.Ακόμη και στις περιπτώσεις που υπάρχουν συμπτώματα διαταραχών άγχους και κατάθλιψης δεν υπάρχουν ξεκάθαρες αποδείξεις ότι αυτό οφείλεται στην ίδια την εμπειρία της έκτρωσης καθώς μπορεί να υπάρχει σύνδεση με την ίδια την εμπειρία της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.

Από την άλλη, τα ευρήματα διαφέρουν για τις γυναίκες που έχουν επανηλειμμένως επιλέξει την έκτρωση καθώς σε αυτή την περίπτωση είναι περισσότερο πιθανό να έχουμε αισθήματα ενοχής και σημαντικό πλήγμα στην αυτοπεποίθηση και την αίσθηση ελέγχου.

Συμπερασματικά, η εμπειρία της έκτρωσης διαφέρει για κάθε γυναίκα που την βιώνει και εξαρτάται από μία πληθώρα παραγόντων. Το καλύτερο από όλα είναι να υπάρχει μία σωστή πληροφόρηση σχετικά με τις μεθόδους προφύλαξης και την σεξουαλική υγεία του ατόμου. Ωστόσο, τόσο η απόφαση της απόκτησης ενός παιδιού όσο και η απόφαση της έκτρωσης είναι επιλογές που πρέπει να γίνονται συνειδητά και υπεύθυνα χωρίς την άμεση επίδραση από προκαταλήψεις, στερεότυπα και θρησκοληψίες καθώς έχουμε να κάνουμε με νέες ανθρώπινες ζωές οι οποίες δεν πρέπει να είναι καταδικασμένες αλλά πρέπει να γεννιούνται στο καλύτερο δυνατό περιβάλλον. Ας μην ξεχνάμε πως ο ερχομός ενός παιδιού ανεξάρτητα από το χώρο ή το χρόνο τον οποίο γεννιέται πρέπει εξ αρχής να είναι ένα γεγονός χαράς και ευτυχίας και να μην αντιμετωπίζεται ως πηγή προβλημάτων! Μόνο έτσι θα έχουμε έναν κόσμο με παιδιά χωρίς προβλήματα που απολαμβάνουν την αγάπη και την αθωότητα της παιδικής ηλικίας. Τέλος, στην περίπτωση εφήβων που έχουν μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη θα πρέπει να υπάρχει στήριξη από την οικογένεια και η έφηβη να απευθύνεται μόνο σε αρμόδιους φορείς και κέντρα ώστε να προστατέψει τον εαυτό της και την υγεία της.

Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2011

Τι είναι ο αυτο-τραυματισμός;

                 





           Ο αυτό-τραυματισμός ορίζεται ως η πρόκληση βλαβών/τραυματισμών στο σώμα κάποιου σκόπιμα. Ο αυτό-τραυματισμός μπορεί να ειδωθεί ως μία διαταραχή η οποία σε πολλές περιπτώσεις αφήνει εμφανή σημάδια και περιλαμβάνει συμπεριφορές όπως:

* το κόψιμο 
* το κάψιμο με θερμά/καυτά αντικείμενα
* ο τραυματισμός του δέρματος ή το να ανοίγει κανείς πληγές που υπάρχουν
* η τριχοτιλλομανία (το να τραβάει κανείς και να ξεριζώνει βίαια τρίχες του τριχωτού της κεφαλής)
* το χτύπημα του κεφαλιού (head-bunging)
* το χτύπημα με αντικείμενα όπως το σφυρί
* το σπάσιμο οστών
Βασικό χαρακτηριστικό αυτών των οποίων επιδεικνύουν τέτοιες συμπεριφορές είναι ότι τις εκδηλώνουν όταν βρίσκονται μόνοι παρά σε ομάδες και βρίσκονται σε μία διαρκή προσπάθεια να κρύψουν τη  συμπεριφορά τους.

         Ένα από τα βασικότερα ερωτήματα που εγείρονται είναι το γιατί κάποιος άνθρωπος να καταφύγει σε τέτοιες συμπεριφορές και να μπει στην διαδικασία να πληγώσει και να βλάψει τον εαυτό του με τέτοιους επώδυνους τρόπους. Αρχικά πρέπει να τονίσουμε ότι τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να εκδηλώσουν τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες από όλα τα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα, πολιτισμικές καταβολές και μορφωτικό επίπεδο. Ωστόσο υπάρχουν κάποια κοινά μεταξύ των ατόμων που παρουσιάζουν τέτοια προβλήματα.

        Τα άτομα που αυτο-τραυματίζονται πολύ συχνά είναι γυναίκες που βρίσκονται στην εφηβεία, έχουν ιστορικό συναισθηματικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας, άτομα που έχουν συνοδά προβλήματα ουσιοεξαρτήσεων, ιδεο-ψυχαναγκαστικής διαταραχής ή υποφέρουν από κάποια διαταραχή πρόσληψης της τροφής. Ακόμη συχνά τα συγκεκριμένα άτομα έχουν ανατραφεί σε ένα περιβάλλον με περιορισμένη την έκφραση του συναισθήματος και ιδιαίτερα την αποδοχή και έκφραση συναισθημάτων θυμού και δεν έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ή/και να έχουν πρόσβαση σε ένα υποστηρικτικό δίκτυο. 

     Παρόλο που η συμπεριφορά του αυτό-τραυματισμού μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή του ατόμου δεν θεωρείται αυτοκτονική συμπεριφορά ενώ είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει επιλογή του ατόμου όταν νιώσει απειλή ή κατακλυστεί από συναισθήματα που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Έτσι η  συγκεκριμένη συμπεριφορά επιλέγεται από το άτομο επειδή μπορεί προσωρινά να του δώσει την αίσθηση της ανακούφισης από την πίεση και την αγωνία, μπορεί να τους δίνει την αίσθηση ότι είναι ζωντανοί και αντιδρούν σε κάτι που συμβαίνει γύρω τους, του δίνει την δυνατότητα να εξωτερικεύσει τον πόνο που αισθάνεται εσωτερικά και τον οποίο δεν μπορεί να εκφράσει, μπορεί να αποτελέσει έναν τρόπο να διαχειριστεί τον πόνο από μία μορφή κακοποίησης που υφίσταται. Ακόμη, μπορεί να είναι μία προσπάθεια του ατόμου να σπάσει το συναισθηματικό μούδιασμα το οποίο το διακατέχει ενώ μπορεί να αποτελέσει έναν έμμεσο τρόπο αναζήτησης προσοχής και καλέσματος για βοήθεια. Από την άλλη μπορεί να είναι ένας έμμεσος τρόπος χειραγώγησης του περιβάλλοντος του ατόμου μέσω της πρόκλησης της ανάγκης για φροντίδα ή την πρόκληση ενοχών στους ανθρώπους που τους περιβάλλουν.

           Είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα άτομα αυτά να λάβουν βοήθεια το συντομότερο δυνατό. Με μικρή προσπάθεια μπορεί κανείς να καταλάβει ένα άτομο το οποίο αντιμετωπίζει σχετικά προβλήματα καθώς συνήθως τα ρούχα που φοράνε αφήνουν μικρό μέρος του σώματός τους εκτεθειμένο, έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και δεν μπορούν να συναλλαγούν ικανοποιητικά με τα άτομα του περιβάλλοντός τους. Τις περισσότερες φορές συμπεριφορές που σχετίζονται με ψυχικές διαταραχές είναι συμπεριφορές οι οποίες μπορούν εύκολα να ανιχνευθούν από το περιβάλλον και κάποιες απο αυτές τις φορές μπορεί να πραγματοποιούνται ακριβώς για να κερδίσουν την προσοχή και φροντίδα του περιβάλλοντος. Ας μην αφήνουμε λοιπόν απλά τις μέρες να περνούν από δίπλα μας, ας δίνουμε προσοχή και αγάπη στα άτομα που νοιαζόμαστε, δεν είναι λίγες οι φορές που ζητάνε βοήθεια χωρίς φωνή...
 

Τρίτη 23 Αυγούστου 2011

Ο παθητικός πολίτης, o coach-potato ή όπως αλλιώς...

       



         Όλο και περισσότερο γίνεται εμφανές τον τελευταίο καιρό. Όλο και περισσότερο αναρωτιούνται οι τριγύρω και ρωτούν την ''ειδικό''. Μα γιατί διαμαρτύρονται τόσο λίγοι; Γιατί ο κόσμος δν διαδηλώνει; Μα σε λίγο δεν θα έχουν να φάνε λένε άλλοι, μερικοί αναθεματίζουν τον ωχαδερφισμό του Έλληνα, άλλοι επικαλούνται το φόβο και οι υπόλοιποi την άγνοια ή την βολικότητα του καναπέ και των λογαριασμών της μαμάς και του μπαμπά.

            Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η πολιτική παθητικότητα εδώ και πολλές δεκαετίες απασχολεί την πολιτική και κοινωνική ψυχολογία με πρωτεργάτη τον Campbell, ο οποίος έχει γράψει αρκετά για τον λεγόμενο παθητικό πολίτη. Παρόλο που πολλοί σπεύδουν να πουν πως ο Campbell καλά μας τα έλεγε για το '50 ή το '60 νομίζω πως οι απόψεις του και οι περιγραφές του για την προσωπικότητα του παθητικού πολίτη έχουν απόλυτη εφαρμογή και στη σημερινή κοινωνία.

          Ο Campbell υποστήριξε πως ο παθητικός πολίτης, αυτός που εμείς σήμερα πιο απλά και λαϊκά χαρακτηρίζουμε ως ''καναπεδάκια'' έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Πρώτα από όλα είναι ιδιαίτερα ατομιστής και εγωκεντρικός ενώ αν ήταν δυνατό να μετρήσει κανείς τον αλτρουισμό που μπορεί να επιδείξει και την αυταπάρνηση, η βαθμολογία του θα ήταν πολύ χαμηλή. Χαρακτηρίζεται ως ένα άτομο με ελάχιστους δυνατούς κοινωνικούς δεσμούς οι οποίοι να ξεφεύγουν απο τα στενά όρια της οικογένειας, γάμου-σχέσης, εργασίας.

       Ο παθητικός πολίτης ελάχιστα επηρεάζει το περιβάλλον γύρω του και είναι ιδιαίτερα περιορισμένος σε ένα ειδικά διαμορφωμένο μικρόκοσμο που είναι βολικός, ασφαλής και χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη σταθερότητα. Κάποιοι από τους παθητικούς πολίτες έχουν απαξιώσει το πολιτικό σύστημα και μπορεί να εκφέρουν κυνικές και απαξιωτικές απόψεις για αυτό γεγονός που τους διαχωρίζει από εκείνη τη μερίδα παθητικών πολιτών που δεν ενδιαφέρονται καθόλου ή δεν θέλουν να ενδιαφερθούν για το πολιτικό σύστημα και τις πολιτικές αλλαγές παρόλο που αυτές θα επηρεάσουν και την δική τους ζωή. Παρόλα αυτά ακόμη και η πρώτη ομάδα των παθητικών πολιτών που έχουν απαξιώσει το πολιτικό σύστημα δεν διαφοροποιούνται από τις υπόλοιπες υποκατηγορίες καθώς το βασικό τους στοιχείο παραμένει η παθητικότητα.

      Έπειτα είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δούμε κατά πόσο η κομματική ταυτότητα ταυτίζεται με την κοινωνική ταυτότητα και την προσωπική ταυτότητα του πολίτη. Αυτή η πλευρά του ζητήματος είναι χρόνια τώρα ξεκάθαρη στην Ελλάδα, όπου η πολιτική ταυτότητα είναι κάτι τόσο ευμετάβλητο που κανείς αν ερχόταν έκπτωτος σε αυτή τη χώρα δεν θα μπορούσε να ξεχωρίσει τις διαφορές των κομμάτων αν δεν διάβαζε τα καταστατικά τους. Ωστόσο, η κομματική ταυτότητα των Ελλήνων κατά την γνώμη μου έχει έντονη παρουσία αλλά και πάλι όχι σε μία βάση οπαδισμού ή τυφλής υποστήριξης αλλά σε μία σαθρή βάση πελατειακών σχέσεων που κρατούν καλά από την Τουρκοκρατία ακόμη.

      Δεν θέλω να φανώ απαισιόδοξη απλά θεωρώ ότι ο παθητικός πολίτης δεν πρόκειται εύκολα να διαδηλώσει, να διαμαρτυρηθεί εκτός και αν...ταράξεις το μικρόκοσμό του...αλλά τότε θα είναι ήδη πολύ μεγάλο το κακό γιατί θα σημαίνει πως ήδη μακροκοινωνικά θα έχουμε καταστραφεί...Τελικά ο Campbell έχει ξεθωριάσει; Κοιτάω γύρω μου και βρίσκω πολλούς που ταιριάζουν σε αυτή την περιγραφή...Ή μήπως όχι; Οι σκέψεις και τα συμπεράσματα δικά σας...

'' Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου,σε κάποιο μικρό καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν την φθορά.Με πλήρη επίγνωση ότι μια μέρα αυτός ο πλανήτης θα καταψυχθεί ή θα αναφλαγεί μαζί με τα επιτεύγματά τους. Άλλης λογής ήρωες, αυτή που θα βγάλουν ασπροπρόσωπη την τότε ανθρωπότητα''

Οδυσσέας Ελύτης

Παρασκευή 19 Αυγούστου 2011

Το χρώμα στη ζωή μας...

       
                                  




           Παρόλο που δεν είναι πεδίο που έχει ερευνηθεί πολύ, το χρώμα είναι πολύ σημαντικό στη ζωή μας! Σημαντικές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης αντανακλώνται σε συγκεκριμένα χρώματα ενώ ακόμη και στην εποχή των πρωτόγονων ανθρώπων το χρώμα έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην αναζήτηση τροφής και στην αποφυγή των δηλητηριωδών τροφών. Ας ρίξουμε λοιπόν μία ματιά στα σύμβολα και τις συνδέσεις των χρωμάτων.

      Το μαύρο γενικά είναι ένα χρώμα που συμβολίζει την δύναμη και εξουσία. είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στη σύγχρονη μόδα καθώς θεωρείται πως δείχνει το άτομο που τα φοράει πιο αδύνατο. Κατά άλλους συμβολίζει ταυτόχρονα και την υποταγή για αυτό και οι ιερείς φορούν μαύρα, δηλώνοντας την υποταγή τους στο Θεό. Βάσει αυτής της αποψης υπάρχουν κάποιοι ψυχαναλυτές που θεωρούν πως οι γυναίκες οι οποίες φορούν κατ' εξοχήν μάυρα είναι συνήθως πιο υποτακτικές στο αντίθετο φύλο. Σε κάποιες κοινωνίες μεταξύ των οποίων κια η ελληνική το μαύρο χρώμα συνδέεται έντονα με το πένθος καθώς συμβολίζει το σκοτάδι και τη λύπη που μία απώλεια φέρνει στη ζωή των κοντινών προσώπων του θανόντος. Τέλος, το μάυρο χρώμα σε σύνδεση με το σκότος και το κακό από κάποιους θεωρείται ότι συνδέεται με σκοτεινές δυνάμεις για αυτό και υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες όπως οι σατανιστές οι οποίοι το προτιμούν για να δηλώσουν την πίστη τους στον Λούσιφερ που νοείται ως η δύναμη του κακού.

           Αντίθετα, το λευκό χρώμα συνδέεται με την αγνότητα και την αθωότητα. Σε πολλές περιοχές του κόσμου, το λευκό χρησιμοποιείται ως το βασικό χρώμα μίας τελετής γάμου και ιδιαίτερα όσον αφορά τη νύφη για να δηλώσει την αγνότητα και παρθενία της. Ωστόσο, το λευκό δεν είναι καθόλου εύκολο χρώμα γιατί είναι πολύ δύσκολο να διατηρηθεί καθαρό. Για αυτόν ακριβώς το λόγο βέβαια το φοράνε οι γιατροί και οι νοσοκόμες, επιδεικνύοντας την αποστείρωση και την καθαριότητα.

         Το πιο συναισθηματικά έντονο χρώμα είναι το κόκκινο, για αυτό άλλωστε έχει συνδεθεί και με το συναίσθημα του έρωτα. Τα κόκκινα ρούχα είναι αυτά που τραβάνε πολύ την προσοχή για αυτό και αποφεύγεται σε περιπτώσεις που κάποιος είναι εν μέσω συμφωνιών ή διαπραγματεύσεων ακριβώς για να μην εγείρει έντονα συναισθήματα. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει πως ακόμη και αν φαίνεται περίεργο τα κόκκινα αμάξια αποτελούν συχνότερα σε σύγκριση με άλλα χρώματα στόχο κλεφτών, αποδεικνύοντας πως τραβούν την προσοχή έντονα. Οι πιο απαλές ωστόσο αποχρώσεις του κόκκινου έχουν ακριβώς αντίθετες επιδράσεις καθώς αποδεικνύονται ως ιδιαίτερα χαλαρωτικές. Μάλιστα, αρκετές ομάδες βάφουν τα αποδυτήρια των φιλοξενουμένων σε ανοιχτές αποχρώσεις του ρόζ ώστε ο αντίπαλος να χάσει μέρος από την ενέργειά του.

       Το μπλε είναι ένα απο τα πιο δημοφιλή χρώματα, καθώς συνδέεται με τον ουρανό και τη θάλασσα αλλά και αισθήματα χαλάρωσης και αγαλλίασης. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, το μπλε συχνά προτιμάται ως το βασικό χρώμα για υπνοδωμάτια ή κλινικές. Η επίδραση του μπλε στην ηρεμία του ατόμου έχει αποδειχθεί και πειραματικά καθώς έχει βρεθεί πως προκαλεί την έκκριση συγκεκριμένων ουσιών που συντελούν στην ήρεμη ψυχολογική κατάσταση του ατόμου. Ωστόσο, υπάρχουν και αποχρώσεις του μπλε οι οποίες μπορεί να είναι ιδιαίτερα ψυχρές και καταθλιπτικές. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων όμως το μπλε χρώμα συνδέεται με καλύτερη απόδοση για αυτό και συνίσταται να προτιμάται ως χρώμα ρούχων σε μία διαδικασία συνέντευξης ενώ έχει αποδειχθεί ότι ακόμη και αθλητές έχουν καλύτερες επιδόσεις σε χώρους που το βασικό χρώμα είναι το μπλε.


    Αντίστοιχες επιδράσεις έχει και το πράσινο το οποίο είναι συνυφασμένο με την φύση και τη συνοδευτική ηρεμία. Ειδικοί μάλιστα υποστηρίζουν πως το πράσινο χρώμα ξεκουράζει το μάτι και βελτιώνει την όραση. Δεν είναι άγνωστο άλλωστε το ''πράσινο δώματιο'' ή αλλιώς ''green room'' το οποίο συχνά αποτελεί χώρο αναμονής χωρίς ωστόσο να προκαλεί νευρικότητα στο άτομο που περιμένει και έχει γνωστό στο ευρύ κοινό απο τηλεοπτικές εκπομπές. Είναι ενδιαφέρον πως οι νύφες στο Μεσαίωνα φορούσαν πράσινα νυφικά για να συμβολίσουν τη γονιμότητα.

      Το κίτρινο είναι ένα ιδιαίτερα έντονο χρώμα το οποίο τραβάει την προσοχή. Ωστόσο, έρευνες αποδεικνύουν πως οι άνθρωποι χάνουν ευκολότερα την ψυχραιμία τους σε ένα κίτρινο δωμάτιο και ότι τα πολύ μωρά κλαίνε περισσότερο σε μέρη όπου επικρατεί το κίτρινο. Κάποιοι ερευνητές από την άλλη υποστηρίζουν πως το κίτρινο επιταχύνει το μεταβολισμό, ωστόσο χρειάζονται περισσότερες αποδείξεις για αυτό.

     Πέρα όμως από τα γενικά, θεωρώ πως το αγαπημένο χρώμα του καθένα συμβολίζει κάτι για τον ίδιο. Είναι το αγαπημένο του γιατί του θυμίζει κάτι, το έχει συνδέσει με κάτι θετικά ή απλά του προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα. Ποιο είναι το δικό σας αγαπημένο χρώμα; Βρείτε και κρατήστε το, χρησιμοποιήστε το στο χώρο σας έτσι ώστε να αισθάνεστε άνετα μέσα σε αυτόν και πάνω από όλα να θυμάστε πως μια ζωή γεμάτη χρώματα είναι μία πιο χαρούμενη ζωή...




Τετάρτη 17 Αυγούστου 2011

Νιώθεις μοναξιά; Κάνε ένα μπανάκι!

                                                         

 

Το να βουλιάζεις στη μπανιέρα όπως δείχνουν πρόσφατες έρευνες πέρα από μία απλή αισθητηριακή απόλαυση προσφέρει και κοινωνικά πλεονεκτήματα. Οι  Bargh και Shalev, δύο ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Yale έκαναν μία έρευνα βάσει της οποίας απέδειξαν πως η φυσική ζέστη που αισθανόμαστε στο σώμα μας μπορεί να καταπολεμήσει το αίσθημα του κοινωνικού αποκλεισμού. Οι συμμετέχοντες της έρευνας οι οποίοι παρουσίαζαν υψηλά ποσοστά κοινωνικής απομόνωσης ταυτόχρονα ανέφεραν και μεγαλύτερη συχνότητα της απόλαυσης ενός μπάνιου. Κάποιοι μπορεί να ισχυριστούν ότι εφόσον έχουν αρκετό χρόνο μοναξιάς ασχολούνται περισσότερο με τον εαυτό τους, αυτό όμως δεν μπορεί να εξηγήσει την ταυτόχρονη προτίμηση για ένα μπάνιο σε αρκετά ζεστό νερό.

Η αναγνώριση της σύνδεσης μεταξύ κοινωνικής και σωματικής ζεστασιάς είναι εμφανής και σε γλωσσικά σήματα επικοινωνίας αν σκεφτεί κανείς τις εκφράσεις που χρησιμοποιούμε: ''είναι κρύος άνθρωπος'' ή '' με κάνει να νιώθω ζεστασιά''. Και αυτό δεν είναι ιδίωμα της ελληνικής γλώσσας αλλά συναντάται και σε άλλες γλώσσες. Παραδείγματος χάρη οι Βρετανοί λένε '' he gave me a warm smile'' και αυτές οι εκφράσεις έχουν τις ρίζες τους αιώνες πριν.

Παρόλο που τα ευρήματα είναι ακόμη νέα σχετικά συνδέονται με ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία, δεν έχουμε παρά να δοκιμάσουμε την χρησιμότητά τους στην πράξη. Ούτως ή άλλως ένα μπανάκι παραπάνω δεν πρόκειται να βλάψει κανέναν. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε μοναξιά λοιπόν αντί να καταφύγετε στην εύκολη λύση ενός ποτηριού με αλκοόλ δοκιμάστε ένα ζεστό μπάνιο και πού ξερετε, μπορεί η ζεστασιά να περάσει από το σώμα στο συναίσθημα!

Τρίτη 2 Αυγούστου 2011

Όσο μεγαλώνουμε τα όνειρά μας χάνουν το χρώμα τους...

        





          Τα όνειρα είναι ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής μας αν σκεφτεί κανείς τις μακραίωνες παραδόσεις και δεισιδαιμονίες η ακόμη και το πιο απλό που μπορεί να συμβεί στον καθένα, να ξυπνήσουμε και η μέρα μας να καθοριστεί από την διάθεση που μας προκάλεσε ένα συγκεκριμένο όνειρο.


           Έρευνες δείχνουν πως οι συνταξιούχοι και οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας βλέπου όνειρα ασπρόμαυρα ενώ οι έφηβοι και νέοι βλέπουν όνειρα με χρώματα. Οι πρώτες ερμηνείες αυτού του φαινομένου βασίζονταν στο γεγονός πως οι σημερινοί συνταξιούχοι είχαν την πρώτη τους επαφή με την τηλεόραση και τα υπόλοιπα μέσα τεχνολογίας σε ένα φόντο ασπρόμαυρο. Αυτή όμως η άποψη γρήγορα εγκαταλείπεται καθώς με την ίδια λογική θα περιμένουμε τα μελλοντικά παιδιά που θα γνωρίσουν την 3D τηλεόραση να ξαπλώνουν το βράδυ και να βλέπουν τρισδιάστατα όνειρα.

             Άλλοι ερευνητές όπως ο Ian Wallace διατυπώνουν μία εντελώς διαφορετική και πιο πολυσύνθετη άποψη. Πιο συγκεκριμένα, υποστηρίζει πως οι έφηβοι και νέοι έχουν τόσες καινούριες εμπειρίες να διαχειριστούν και βομβαρδίζονται πραγματικά από νέα ερεθίσματα που το υποσυνείδητό τους έχει αρκετή δουλειά την ώρα του ύπνου ενώ τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας πλέον έχουν μία σειρά απο ρουτίνες και συνήθειες που το υποσυνείδητο φαίνεται πως δεν έχει και τόσο πολύ καινούριο υλικό να επεξεργαστεί.

          Από την άλλη πλευρά, τα άτομα μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας σε περιόδους έντονης συναισθηματικής διέγερσης και βίωσης σημαντικών γεγονότων δυσάρεστων ή ευχάριστων θα δουν πάλι τους εαυτούς τους να βλέπουν πολλά και πολύχρωμα όνειρα σαν να ήταν πάλι έφηβοι. Ακόμη πρέπει να τονίσουμε πως τα αντικείμενα που βλέπουμε στον ύπνο μας αλλά και τα σχετικά γεγονότα δεν έχουν ταυτόσημη σημασία στην πραγματική ζωή. Για παράδειγμα, κανείς θα περίμενε πως όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος τόσο συχνότερα θα ονειρεύεται πράγματα και γεγονότα σχετικά με τον θάνατο. Σχετικές έρευνες αποδεικνύουν πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει καθώς οι έφηβοι και νέοι ονειρεύονται συχνότερα τον θάνατο. Αντίθετα, καθώς ο άνθρωπος  μεγαλώνει ονειρεύεται το θάνατο όλο και λιγότερο αλλά είναι πολύ πιθανό συχνά να ονειρεύεται άτομα που έχουν ήδη πεθάνει, επικοινωνόντας και μιλώντας μαζί τους σαν να είναι ζωντανοί. Ο λόγος για τον οποίο οι νέοι ονειρεύονται τόσο συχνά το θάνατο δεν σχετίζεται με τον φόβο τους μήπως πάθουν κάτι και πεθάνουν αυτοί ή δικοί τους άνθρωποι αλλά ένα δραματικό γεγονός όπως ο θάνατος σχετίζεται με μεγάλες αλλαγές στη ζωή των νέων και περάσματα από την εφηβική στην ενήλικη ζωή, σημαντικές αλλαγές στην εκπαίδευση και την εργασία.
Αντίστοιχα υπάρχουν τύποι ονείρων που αυξάνονται δραματικά σε συχνότητα καθώς μεγαλώνουμε όπως η απώλεια μίας τσάντας ενός πορτοφολιού ή κάτι άλλο αξίας. Αυτά τα αντικείμενα συμβολίζουν την αίσθηση του εαυτού μας, την προσωπική μας ταυτότητα και αυτό-αξία. Αυτό το όνειρο είναι συχνό ιδιαίτερα σε περιόδους συναισθηματικής φόρτισης όπως την απώλεια του συζύγου ή μακροχρόνιου συντρόφου, τη συνταξιοδότηση κλπ.

Παρόλο που γενικότερα δεν θεωρώ ότι τα όνειρα πρέπει να καθορίζουν τις αποφάσεις μας ή να αποτελούν αντικείμενο ανησυχίας και συμβόλων πιστεύω πως είναι ένα υποσυνείδητο βαρόμετρο για τη συναισθηματική μας κατάσταση και την διάθεσή μας. Το μόνο θετικό που μπορώ να συγκρατήσω από αυτές τις έρευνες είναι πως πρέπει να ζήσουμε τη ζωή και να αποκτήσουμε λίγη δημιουργικότητα και δραστηριότητα. Έτσι η θα γεμίσουμε χρώματα τόσο όσο είμαστε ξύπνιοι όσο και στα όνειρά μας!



Δευτέρα 1 Αυγούστου 2011

To προφίλ των μαζικών δολοφονιών: Όσλο 2011

             Οι μαζικές δολοφονίες είναι από τις πιο μυστήριες υποθέσεις που απασχολούν πολλούς τομείς της ψυχολογίας και της ψυχιατρικής. Τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχουν αρκετά περιστατικά τόσο στον προηγμένο Δυτικό κόσμο όσο και σε χώρες της Ανατολής που εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την ψυχοσύνθεση των δραστών, τα κίνητρά τους και την φύση των αποφάσεών του. Ολοκλήρος ο κόσμος συγκλονίστηκε από τα γεγονότα στο Όσλο, μία πόλη γνωστή όπου ανάλογο περιστατικό δεν είχε συμβεί ποτέ, ούτε υπήρχαν ποτέ οι ενδείξεις πως κάτι τέτοιο υπάρχει ακόμη και ως απειλή. Τις υποθέσεις αυτές κάνει ακόμη πιο δύσκολες το γεγονός ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι δράστες επιλέγουν την αυτοχειρία όταν έχουν ολοκληρώσει το έργο τους ή όταν θεωρήσουν ότι ο κλοιός έχει σφίξει τόσο πολύ ώστε η σύλληψη και τιμωρία τους είναι πλέον κάτι το αναπόφευκτο. Το ακόμη πιο περίεργο στην περίπτωση του Όσλο είναι πως ο δράστης δεν αυτοκτόνησε, παραδόθηκε ήρεμα στις αρχές ενώ φαίνεται να αποδέχεται τις πράξεις του ως γεγονότα χωρίς όμως να τα ομολογεί ως εγκλήματα. 

Η υπόθεση του Όσλο θα χρειαστεί αρκετό καιρό και μία σειρά από πραγματογνωμοσύνες για να μπορέσουμε να έχουμε κάποια συμπεράσματα. Ωστόσο, γενικότερα έχουν διατυπωθεί από τον Kelleher 7 κατηγορίες των δραστών μαζικών δολοφονιών. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν αυτοί οι οποίοι χαρακτηρίζονται από μία ''διαστρεβλωμένη αγάπη'', δηλαδή αντιμετωπίζουν κάποια προσωπικά ή συζυγικά προβλήματα και έτσι καταφεύγουν σε αυτή την πράξη σκοτώνοντας συνήθως μέλη της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου του ατόμου που αποτελεί το αντικείμενο του ανεκπλήρωτου έρωτα ή της πληγωμένης αγάπης. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν κυρίως άνδρες οι οποίοι θεωρούν την οικογένεια ως προέκταση του εαυτού τους. Ο εγωκεντρισμός τους τούς τυφλώνει κάνοντάς τους να νομίζουν πως η δική τους προσωπική δυστυχία είναι και δυστυχία της οικογένειάς τους και επιλέγουν την μαζική δολοφονία για να γλιτώσουν τον εαυτό τους και κατά συνέπεια και την οικογένειά τους από τα χειρότερα που έρχονται.

Η δεύτερη κατηγορία είναι η πολιτική και το μίσος.Οι δράστες που έχουν σχετικά κίνητρα θεωρούν ότι η πράξη τους θα ωφελήσει το γενικότερο καλό και θεωρεί ότι αυτό γίνεται με την δολοφονία ατόμων που έχουν διαφορετικές από αυτό απόψεις ή που σχετίζονται με κάτι που διαφέρει πολιτικά ή ιδεολογικά από αυτούς. Εδώ τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά με πιο τρανταχτό την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων αλλά και τις συνεχείς επιθέσεις αυτοκτονίας σε διάφορες χώρες της Ανατολής.

Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει το χαρακτηριστικό της εκδίκησης. Το άτομο εδώ καταφεύγει σε αυτή την επιλογή ως ανταπόδωση της ταπείνωσης που έχει υποστεί. Σε αυτή την περίπτωση συγκαταλλέγονται επιθέσεις σε σχολεία και πανεπιστήμια. χώρους εργασίας αλλά και επιθέσεις που μπορεί να είναι εναντίον ευρύτερων κοινωνικών ομάδων των οποίων μέλη αποτελούν τα άτομα που θεωρεί πως τον/ την ταπείνωσαν.

Στην επόμενη κατηγορία συγκαταλλέγονται οι μαζικές δολοφονίες που έχουν σεξουαλικό χαρακτήρα και στοχεύουν στην ικανοποίηση μέσω του σαδισμού, αλλά αυτό το είδος είναι δύσκολο να διαχωριστεί από τις κατά συρροή δολοφονίες.

Στην πέμπτη κατηγορία περιλαμβάνονται οι μαζικές δολοφονίες των οποίων οι δράστες πάσχουν από ψυχικές διαταραχές τα συμπτώματα των οποίων τους οδηγούν στην διάπραξη τους εγκλήματος.Παρόλο που μικρό ποσοστό των δραστών πάσχει από σοβαρές ψυχικές διαταραχές όπως ψυχώσεις ή σχιζοφρένεια, σημαντικό ποσοστό αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα και διαταραχές όπως κατάθλιψη, διαταραχή αντικοινωνικής προσωπικότητας κλπ.

Ο εκτελεστής μαζικός δολοφόνος σκοτώνει εν ψυχρώ είτε για προσωπικό όφελος ή χωρίς να είναι προσχεδιασμένο για να αποφύγει κάτι, π.χ. δολοφονία μαρτύρων. Στην τελευταία κατηγορία είναι οι ανεξήγητες μαζικές δολοφονίες. Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν υπάρχει κάποιος προφανής λόγος που να κατέφυγαν σε αυτό το έγκλημα και εντάσσονται σε αυτή την κατηγορία.

Φαίνεται λοιπόν πως οι μαζικές δολοφονίες είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο το οποίο θέλει ιδιαίτερη προσοχή κατά την προσέγγιση και ερμηνεία του όπως και κάθε περίπτωση πρέπει να αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα. Όοσν αφορά τη μαζική δολοφονία του Όσλο, τα πρώτα στοιχεία μαρτυρούν πως σαφέστατα είναι μία προσχεδιασμένη πράξη, εικάζεται πως έχει πολιτικό χαρακτήρα αν προσέξει κανείς τα λεγόμενα του δράστη αλλά σίγουρα υπάρχουν πολλά ερωτήματα τα οποία μένουν αναπάντητα και οι ειδικοί που δουλεύουν στην υπόθεση θα κριθούν να απαντήσουν.



Παρασκευή 29 Ιουλίου 2011

Ποιος είναι τελικά ο οπαδός των ομάδων;


                                 



Τα σπορ και τα γήπεδα, οι εγχώριες και διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πολύ σημαντικές εκφάνσεις της σύγχρονης ζωής των ανθρώπων. Η επιστήμη της ψυχολογίας τις τελευταίες δεκαετίες έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το φαινόμενο του οπαδισμού.

Τις προηγούμενες δεκαετίες οι σχετικές έρευνες ήταν μονόπλευρες ξεκινώντας από τη λανθασμένη αντίληψη πως η διασκέδαση που συνδεέται με τα σπορ είναι ιδίωμα των χαμηλών κοινωνικο-οικονομικών στρωμάτων εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις συγκεκριμένων αθλημάτων όπως η ιππασία ή το τέννις. Βάσει της ίδιας μονοδιάστατης λογικής οι οπαδοί ομάδων σκιαγραφούνταν ως άτομα χαμηλής μόρφωσης και κοινωνικού επιπέδου που εκδήλωναν συγκεκριμένες συμπεριφορές και ασχολούνταν με τον οπαδισμό σε μία άτυπη ασυνείδητη προσπάθεια να αποκτήσουν μία υποτυπώδη κοινωνική ταυτότητα.

Η σύγχρονη ψυχολογία έχει απορρίψει αυτές τις απόψεις σε σημαντικό βαθμό καθώς η προσωπικότητα και οι δεσμοί που αναπτύσσουν οι οπαδοί είναι ένα πολύσυνθετο φαινόμενο. Σε αυτό το σημείο καλό είναι βέβαια να διαχωρίσουμε τον οπαδισμό από τον χουλιγκανισμό, ο οποίος είναι εντελώς διαφορετικό φαινόμενο όχι ασύνδετο με τον οπαδισμό αλλά με άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Οι οπαδοί μίας ομάδας μπορεί να προέρχονται από διάφορα κοινωνικά στρώματα και ενδέχεται να έχουν εντελώς διαφορετικές καταβολές και αυτό είναι πολύ φυσιολογικό αν αναλογιστεί κανείς τον αριθμό των οπαδών που έχουνoi ομάδες. 

Σαφέστατα, από την άλλη αν κοιτάξει κανείς τον παγκόσμιο αθλητικό χάρτη θα βρει σωματεία που χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες πολιτικές και κοινωνικές απόψεις, άλλες έχουν ως βάση τους το στρατό και άλλες τους πρόσφυγες. Αυτές οι ομάδες ερευνητικά έχει αποδειχθεί πως αποτελούν βασικότερο κομμάτι της προσωπικότητας των οπαδών τους καθώς μέσα από την οπαδική τους ταυτότητα ταυτόχρονα αντανακλώνται και άλλες πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις. Επιπρόσθετα, πολυ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι εθνικές ομάδες οι οποίες ταυτίζονται με πολλά εθνικά και τοπικά πράγματα ταυτόχρονα και σχετίζονται ακόμη και με μικρές αλλαγές στις απόψεις και συμπεριφορές των οπαδών των εθνικών ομάδων σχετικά με την εθνική τους ταυτότητα ιδιαίτερα σε περιόδους παγκόσμιων διοργανώσεων και ακόμη περισσότερο όταν η εθνική ομάδα σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Ακόμη και οι Έλληνες που η ταύτισή τους με την  εθνική ομάδα είναι πολύ αδύναμη εν συγκρίσει με άλλες εθνικές ομάδες, το καλοκαίρι του 2004 ήταν ένα καλοκαίρι πολύ διαφορετικό από τα υπόλοιπα και αυτό γιατί συνδυάστηκε με μία ανέλπιστη επιτυχία που ταυτίστηκε με εθνική υπερηφάνεια (η επίδραση στα συναισθήματα και την εθνική συνείδηση που προανέφερα).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν πρόσφατες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε πανεπιστήμιο των Η.Π.Α, οι οποίες βρήκαν πως σε κάποιους οπαδούς ο δεσμός τους με την αγαπημένη τους ομάδα είναι τόσο ισχυρός ώστε πλέον η ενασχόλησή τους με αυτή συνδέεται με βιολογικές αλλαγές στο σώμα τους και την έκκριση ορμονών με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αισθητά η συναισθηματική τους διάθεση και τη συμπεριφορά τους.

Το μόνο σίγουρο είναι πως οι οπαδοί είναι μία κοινωνική ομάδα πολυσύνθετη και πολυπαραγοντική η οποία αξίζει περαιτέρω έρευνας πριν καταφεύγουμε σε γενικευμένα και υπεραπλουστευμένα συμπεράσματα σχετικά με το πόσο το ποδόσφαιρο ή άλλα αθλήματα και η ενασχόλησή με αυτά αποχαυνώνει το λαο. Μήπως οι δεσμοί που υπάρχουν σε αυτές τις ομάδες κρύβουν ισχυρές κοινωνικές ενώσεις και δεσμούς που μάλιστα εκλείπουν σημαντικά από τη σύγχρονη κοινωνία; Μήπως οι ερευνητές που χρονολογούν τον οπαδισμό ακόμη από την αρχαιότητα και την υποστήριξη των τότε  αθλητών και αντιπροσώπων έχουν κάποια βάση; Ξεκάθαρες απαντήσεις δεν υπάρχουν σίγουρα όμως υπάρχει ανάγκη και χώρος για μελλοντική έρευνα.

Δευτέρα 4 Ιουλίου 2011

To πρόσωπο του βιαστή

        








Ο βιασμός είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο και είναι πολύ απλουστευμένο να το ερμηνεύουμε στο πλαίσιο μίας ακατανίκητης σεξουαλικής επιθυμίας. Δεν χρειάζεται φυσικά να μιλήσω για τις σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες ενός βιασμού αλλά στόχος μου είναι να δώσω μία περιγραφή των διαφόρων προφίλ του βιαστή όπως έχουν καταγραφεί από σχετικές έρευνες.

          1. O βιαστής της επιβεβαίωσης της δύναμης

         Αυτός είναι ο συχνότερος τύπος βιαστή. Το ίδιο το γεγονός του βιαμσού σχετίζεται με τις ανασφάλειές τους σχετικά με την αρρενωπότητά τους. Καθώς ο βιασμός δεν βοηθά για μεγάλο χρονικό διάστημα στην επίλυση των ανασφαλειών, το πιο πιθανό είναι πως ο δράστης έχει μόνο μικρά διαστήματα διακοπής μέχρι να αναζητήσει το επόμενό του θύμα. Δεν χρησιμοποιείται υπερβολική βία ενώ είναι απίθανο να χρησιμοποιηθούν όπλα από τους βιαστές που ανήκουν σε αυτή την κατηογρία. Συνήθως ο βιαμσός είναι προσχεδιασμένος και μπορεί να υπάρχει πρότερη παρακολούθηση του θύματος. ''Έπαθλα'' όπως ρούχα ή άλλα αντικείμενα του θύματος μπορεί να είναι απαραίτητα για τον θύτη  ως επιβεβαίωση της δύναμής του.

          2. O βιαστής της διεκδίκησης της δύναμης

         Αυτός ο τύπος βιαστή είναι έχει αυτοπεποίθηση στον σεξουαλικό τομέα. Ο ίδιος ο βιασμός είναι μία έκφραση του ανδρισμού, της σεξουαλικότητάς του και της υπεροχής του απέναντι στις γυναίκες. Αυτός ο τύπος βιαστή συνήθως ανιχνεύει τα θύματά του σε κοινωνικά μέρη όπως μπαρ, καφετέριες και νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Αρχικά ο τρόπος του μπορεί να είναι φιλικός αλλά σύντομα αλλάζει δραστικά. Η βία είναι υπερβολική ενώ δεν αντιστοιχεί στο τυπικό προφίλ βιαστή που οι περισσότερες γυναίκες έχουν στο μυαλό τους καθώς έχει αναπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες. Τα περιστατικά αυτού του τύπου βιαστή δεν έχουν συνέχεια στο πλαίσιο του χώρου και του χρόνου και είναι ένα προφίλ το οποίο συναντάται συχνά στις περιπτώσεις του βιασμού στο πρώτο ραντεβού.


          3. O βιαστής του θυμού των αντιποίνων

       Ο δράστης έχει πολύ υψηλά επίπεδα θυμού απέναντι στις γυναίκες σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να προβεί σε ενέργειες που γενικά μειώνουν το θύμα ακόμη περισσότερο. Χαρακτηριστικά υπάρχει μεγάλη ομοιότητα μεταξύ του θύματος και της γυναίκας απέναντι στην οποία έχει ο δράστης συναισθήματα υπερβολικού θυμού. Οι επιθέσεις μπορεί να είναι συχνές εξαιτίας του σχήματος του θυμού που χαρακτηρίζει το δράστη και της επιμονής αυτού του σχήματος.

         4. Ο βιαστής του θυμού του ενθουσιασμού

       Αυτός είναι ο λιγότερο συχνός τύπος βιαστή. Ο βιαστής παίρνει ευχαρίστηση και σεξουαλική διέγερση στη θέα του φόβου του θύματος. Είναι πιθανό το θύμα να βασανιστεί ενώ σε αυτές τις περιπτώσεις βιασμού είναι πολύ υψηλά και τα ποσοστά δολοφονίας του θύματος. Υπάρχει προσεκτικός και μεθοδολογικός σχεδιασμός. χρησιμοποιούνται και σαδιστικά εργαλεία στο βιασμό όπως χειρπέδες και σχοινιά ενώ τα θύματα είναι συνήθως παντελώς άγνωστα στον δράστη. Επιπλέον, είναι πολύ συχνό ο δράστης να φωτογραφεί ή να βιντεοσκοπεί το βιασμό.

         Είναι λοιπόν προφανές πως το προφίλ του βιαστή μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις προσωπικές του εμπειρίες και την φύση των ψυχολογικών του προβλημάτων. Κλείνοντας θέλω να τονίσω μία σειρά από μύθους που σχετίζονται με τον βιασμό και πρέπει επιτέλους η κοινωνία να σταματήσει να τους ενστερνίζεται:

1. Με κάποιο τρόπο η γυναίκα προκάλεσε το βιασμό της.
2. Οι γυναίκες που είναι ντυμένες προκλητικά επιζητούν ουσιαστικά το βιασμό τους.
3. Εάν βγείς ραντεβού με έναν άντρα ή πας στο σπίτι του είσαι υποχρεωμένη να προβείς σε σεξουαλική πράξη.
4. Όταν οι γυναίκες λένε όχι εννοούν ναι.
5. Εάν κάποιος άντρας κεράσει ένα δείπνο ή ποτά σε μία γυναίκα, είναι υποχρεωμένη να του προσφέρει σεξουαλικά ανταλλάγματα.

Πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους πως η αυτοδιάθεση είναι κομμάτι της προσωπικής ελευθερίας και βούλησης του ατόμου. Επομένως ο βιασμός είναι καταπάτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και βασανισμός του σώματος και της ψυχής.

Τετάρτη 22 Ιουνίου 2011

Ψευδαίσθηση





Ήταν μια φορά ένας αγρότης χοντρός και άσχημος που είχε ερωτευτεί (φυσικά!) μια πριγκήπισσα ξανθιά και πανέμορφη...
Μία μέρα η πριγκήπισσα-κανείς δεν ξέρει γιατί- έδωσε ένα φιλί στον χοντρό και άσχημο αγρότη...
και ως διά μαγείας αυτός μεταμορφώθηκε σ έναν κομψό και λυγερόκορμο πρόγκηπα.
(Τουλάχιστον έτσι τον έβλεπε αυτή...)
(Τουλάχιστον έτσι αισθανόταν αυτός...).
Γράμματα στην Κλαούντια, 1982.

Οι ψευδαισθήσεις είναι μέρος της καθημερινότητάς μας, για κάποιους ίσως και η βάση της ζωής τους. Ψευδαίσθηση όταν ένα πρόβλημα όπως του ότι έχω βάλει 2 κιλά θεωρείται σοβαρό, τη στιγμή που κάποιος άλλος αν χάσει 2 κιλά ακόμη θα πεθάνει από ασιτία. Ψευδαίσθηση θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και ο ίδιος ο έρωτας. Δεν είναι ψευδαίσθηση ότι ο άνθρωπος με τον οποίο είμαστε ερωτευμένοι είναι ο καλύτερος και πιο γλυκός του κόσμου;Αν άλλωστε δεν ηταν ψευδαίσθηση αλλά πραγματικότητα ίσως θα κρατούσε για πάντα!

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ψευδαισθήσεις κάνουν πάντα κακό στη ζωή μας. Ναι από τη μία μπορεί να μας κρατούν μακριά απο την αλήθεια και ίσως κάποιες φορές αυτό να είναι καταστροφικό γιατί αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα όπως μας βολεύει και όχι όπως είναι. Από την άλλη οι ψευδαισθήσεις μπορεί σε κάποιες στιγμές να μας βοηθήσουν να δούμε τα πράγματα λιγότερο τραγικά ή λίγο πιο ωραιοποιημένα για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες.
Κάποια πράγματα λοιπόν είναι έτσι γιατί έτσι εμείς τα βλέπουμε ή τουλάχιστον έτσι εμείς αισθανόμαστε...Ψαξτε λοιπόν και δείτε πόσες ψευδαισθήσεις υπάρχουν στην δική σας ζωή. Μην τις ακυρώσετε όλες...Αλλά μην βασίζετε και ολόκληρη την ύπαρξή σας σε αυτές.