Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2014

Μπροστά στα μάτια μου!

              

               Έρευνες επί ερευνών έχουν αφιερωθεί στον τρόπο που οι αλλαγές στο περιβάλλον μπορούν να επηρεάσουν τα συναισθήματα, την δράση και τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Ωραία μέχρι εδώ. Νομίζετε όμως ότι όντως καταλαβαίνετε τις αλλαγές γύρω σας; Μάλλον τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά από αυτό που πιστεύετε για τον εαυτό σας και τους γύρω σας.
               Ας γίνω πιο συγκεκριμένη λοιπόν, αναφερόμενη σε μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 1998 από φοιτητές των Πανεπιστημίων του Χάρβαρντ και του Κεντ, οι οποίοι ‘’χρησιμοποίησαν’’  έναν αριθμό απλών περαστικών για να αποδείξουν την αρχική τους υπόθεση, ότι δηλαδή οι άνθρωποι δεν μπορούν να αντιληφθούν άμεσα αλλαγές στο πολύ κοντινό τους περιβάλλον ακόμη και αν αυτές είναι οφθαλμοφανείς όταν απομακρυνθούν από αυτό είτε τοπικά είτε χρονικά. Στο πείραμα, ένας ηθοποιός σταματάει έναν περαστικό για να ζητήσει οδηγίες σχετικά με ένα αξιοθέατο. Ενώ ο πεζός δίνει οδηγίες στον ηθοποιό, δύο εργάτες κουβαλώντας μία πόρτα περνούν ανάμεσά τους και τους διακόπτουν, μπλοκάροντας εντελώς την οπτική επαφή των δύο για κάποια δευτερόλεπτα. Στην διάρκεια αυτής της διακοπής ένας άλλος ηθοποιός αντικαθιστά τον πρώτο και συνεχίζει σαν να μη συμβαίνει τίποτα να δέχεται τις οδηγίες από τον περαστικό. Μάλιστα, ο δεύτερος ηθοποιός διαφέρει σημαντικά από τον πρώτο στα μαλλιά, το ύψος, την σωματοδομή, την φωνή και την ηλικία.

               Μπορεί να μοιάζει υπερβολικό αλλά περίπου οι μισοί συμμετέχοντες δεν αντελήφθησαν ούτε στο ελάχιστο την αντικατάσταση του ενός ηθοποιού από τον άλλον, αποτελώντας έτσι την βάση έρευνας του φαινομένου ‘‘change blindness’’. Το συγκεκριμένο φαινόμενο μας δείχνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο το πόσο επιλεκτικοί είμαστε στις πληροφορίες και τα ερεθίσματα τα οποία αντιλαμβανόμαστε από το περιβάλλον μας αλλά και το πόσο έντονα επηρεαζόμαστε από τις πρότερες μνήμες μας αλλά και τα συγκεκριμένα και ελάχιστα ευέλικτα πλαίσια αναγνώρισης που κατέχουμε για να οριοθετήσουμε τον κόσμο μας αλλά και τις πληροφορίες που δεχόμαστε.

Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2014

Εσείς πόσο συχνά πλένετε τα χέρια σας;



            




              Στο έργο Μάκβεθ του Σαίξπηρ, η ομώνυμη Λαίδη σχεδιάζοντας το φόνο του Ντάνκαν, νιώθει συνεχώς την ανάγκη να ξεπλένει τα χέρια της, σκεπτόμενη ότι αυτά πρόκειται να λερωθούν με το αίμα του. Περίπου τέσσερις αιώνες μετά το ανέβασμα του συγκεκριμένου έργου, ψυχολόγοι από όλο τον κόσμο ερευνούν το συγκεκριμένο φαινόμενο και επιβεβαιώνουν την άποψη πως η ψυχική και η σωματική καθαρότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες για το μέσο άνθρωπο.
          
                Καταρχήν, η σύνδεσης της ψυχικής με τη σωματική καθαρότητα είναι συνδεδεμένες και σε πολλές θρησκείες, όταν για παράδειγμα μέσα από τη βάφτιση Χριστιανοί και Σιιίτες ξεπλένουν τις αμαρτίες τους. Παράλληλα, και στην καθημερινή μας γλώσσα συχνά χρησιμοποιούμε την έκφραση ‘‘καθαρή συνείδηση’’ ή αντίστοιχα ‘‘βρώμικο μυαλό’’, συνδέοντας έτσι την καθαρότητα με την ψυχική αγνότητα.
           
                Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τους Zhong και Liljenquist, στην οποία ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να να θυμηθούν μία έντονα καλή ή κακή πράξη που έχει σημαδέψει το παρελθόν τους, ενώ στη συνέχεια τους δόθηκε να συμπληρώσουν κάποια γράμματα που έλειπαν από τις παρακάτω λέξεις: W_ _ H, SH_ _ER  και S _ _P. Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που είχαν θυμηθεί άσχημες πράξεις του παρελθόντος 60% συμπλήρωναν τις παραπάνω λέξεις με γράμματα που σχημάτιζαν λέξεις σχετικές με την καθαριότητα όπως WASH, SHOWER, SOAP. Αντίθετα, οι συμμετέχοντες που είχαν ανασύρει από τη μνήμη τους θετικές εικόνες πιο συχνά σχημάτιζαν τις λέξεις WISH, SHAKER, STEP.
           
                Επίσης, άλλες σχετικές έρευνες υποστηρίζουν ότι οι παίκτες (και κυρίως οι νέοι παίκτες) βίαιων βιντεοπαιχνιδιών που περιλαμβάνουν αίμα και βία τείνουν να πλένουν περισσότερο συχνά τα χέρια τους εν συγκρίσει με παίκτες βιντεοπαιχνιδιών που δεν έχουν σχετικό περιεχόμενο.


            Φυσικά, το συγκεκριμένο φαινόμενο βρίσκεται ακόμη υπό διερεύνηση καθώς πρέπει να εξετασθεί η επίδραση που πιθανόν έχουν και άλλοι παράγοντες στην εμφάνιση αυτού του φαινομένου. Είναι όμως αρκετά ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς για τον εαυτό του πόσο ο ίδιος συνδέει συνειδητά ή ασυνείδητα την ψυχική με τη σωματική καθαρότητα. Εσείς πόσο συχνά πλένετε τα χέρια σας;