Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013

Μιλώντας για τον θάνατο

                   

                 
Στην Μ. Βρετανία άλλη μία εκπαιδευτική καινοτομία έρχεται να φέρει στην επιφάνεια ένα ζήτημα ταμπού για εκατομμύρια ανθρώπων και ιδιαιτέρως γονιών στον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, ένα πιλοτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα άρχισε να εφαρμόζεται στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Βρετανίας όπου παιδιά δημοτικού και γυμνασίου θα έχουν την δυνατότητα να μιλήσουν στα πλαίσια συγκεκριμένου μαθήματος για θέματα και απορίες που έχουν σχετικά με τον θάνατο και το πένθος.
                  Αρκετοί γονείς αναρωτιούνται όταν έρθει μία τέτοια άβολη ώρα για το αν θα πρέπει να μιλήσουν στο παιδί τους για το θάνατο, για το αν πρέπει το παιδί να παραστεί σε κηδεία, για το πώς αναμένεται να θρηνήσει το παιδί και αν τραυματίζεται μέσα από τέτοιες συζητήσεις και διαδικασίες. Δυστυχώς η συνήθης πρακτική των περισσοτέρων γονιών είναι αυτή που δεν συνίσταται από την πλειοψηφία των ψυχολόγων οι οποίοι είναι πολύ ξεκάθαροι για το πώς χειριζόμαστε αποτελεσματικά τέτοια ζητήματα με το παιδί μας.
                  Γενικά, είναι καλό να έχουμε στο μυαλό μας πως τα παιδιά μπορεί να έχουν έναν δικό τους τρόπο σκέψης αλλά καταλαβαίνουν και ψυχανεμίζονται όταν συμβαίνει κάτι στην οικογένεια, εάν αυτό είναι καλό ή κακό και πώς επηρεάζονται από αυτό οι γονείς. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, το να αποκρύπτουμε σοβαρά γεγονότα από το παιδί δεν είναι προστατευτικό, αντίθετα είναι ιδιαίτερα στρεσογόνο για το παιδί, το οποίο μέσα από τις δικές του σκέψεις και αναπαραστάσεις προσπαθεί να εξηγήσει το τι άλλαξε στην οικογένειά του.
                Όταν λοιπόν πεθάνει ένα πρόσωπο της οικογένειας ή του στενού περιβάλλοντος αυτής, το κοινοποιούμε στο παιδί, αναφέροντας τις λέξεις που και εμείς χρησιμοποιούμε, ''πέθανε'', ''σκοτώθηκε'', ''έχασε τη ζωή του'' αντί του ''έφυγε'', ''πήγε ένα μακρύ ταξίδι'' κλπ. Βοηθάμε το παιδί μέσα από τέτοιες λέξεις να αναρωτηθεί για τη λειτουργία και την φύση του θανάτου την οποία πρέπει να του εξηγήσουμε στα πλαίσια του κύκλου της ζωής, χρησιμοποιώντας και παραδείγματα από την φύση και τον κόσμο των ζώων. Εάν αναφέρουμε ότι απλά ο παππούς έφυγε καλλιεργούμε στο παιδί ανασφάλεια για το άγχος της εγκατάλειψης από τους οικείους του ενώ αντίστοιχα εάν απαντήσουμε απλά ότι η γιαγιά πέθανε γιατί ήταν άρρωστη αμέσως το παιδί ταυτίζει την αρρώστια με τον θάνατο και κάθε φορά που κάποιος είναι άρρωστος θα νομίζει ότι θα πεθάνει.
               Όσον αφορά την κηδεία του αγαπημένου προσώπου, καλό είναι τα παιδιά να παρίστανται σε αυτή μετά τα 6 χρόνια και αφού τα ίδια εκφράσουν την επιθυμία να βρίσκονται σε αυτήν (όπερ σημαίνει ότι πρέπει να τα ρωτήσουμε για το τι θέλουν) αφού τους εξηγήσουμε το τι ακριβώς γίνεται σε μία κηδεία (εδώ μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα των ελεφάντων, οι οποίοι σε κύκλο αποχαιρετούν το μέλος της αγέλης που πέθανε).
              Τέλος, στο θέμα του πένθους, σε καμία περίπτωση ακόμη και αν πρόκειται για παιδιά στην εφηβεία δεν καταπιέζουμε το παιδί ως προς τον τρόπο που θα πενθήσει τον αποθανόντα, με το φόβο του σχολιασμού από τους συγγενείς. Για κάποια παιδιά ή και εφήβους ακόμη και η ιδέα του συνεχούς ντυσίματος στα μαύρα μπορεί να προκαλεί άγχος και μελαγχολία (οπότε και εσείς ως γονείς δείτε το σχετικό θέμα με τα ρούχα) οπότε δεν πιέζουμε για κανένα λόγο το παιδί μας προς αυτή την κατεύθυνση. Επίσης, ένα παιδί μπορεί να κλάψει και να στεναχωριέται αλλά το επόμενο μισάωρο να θέλει να παίξει με τους φίλους του, μην το κατακρίνετε, μην το καταπιέζετε, σκεφτείτε ότι γενικότερα ο κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του τρόπο, ρυθμό και έκφραση του θρήνου και του πένθους. Μην ξεχνάτε ότι ο θάνατος είναι στη ζωή μας και για να μπορέσουμε να συμφιλιωθούμε μαζί του (όσο αυτό είναι δυνατό) δεν πρέπει να προσποιούμαστε ότι δεν υπάρχει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου