Ήταν Σεπτέμβριος του 1973 όταν ένοπλοι εισέβαλαν σε μία τράπεζα της Στοκχόλμης με αρχικό σκοπό τη ληστεία, η οποία όμως μετατράπηκε σε ομηρία καθώς οι ληστές κρατούσαν ομήρους τρεις άνδρες και μία γυναίκα επί σχεδόν πέντε ημέρες σε ένα υπόγειο χώρο της τράπεζας. Η ιστορία μιας ληστείας συνηθισμένη (ιδιαίτερα για τη χώρα μας) ενώ το ενδεχόμενο της ομηρίας λιγότερο πιθανό αλλά ελάχιστα ξένο σε οποιονδήποτε έχει παρακολουθήσει έστω και λίγες χολιγουντιανές παραγωγές περιπέτειας.
Το αξιοσημείωτο όμως σε αυτή την υπόθεση ήταν η αντίδραση των ομήρων κατά την διάρκεια της ομηρίας αλλά και μετά την λήξη αυτής. Οι ίδιοι οι όμηροι δήλωσαν μετά τη λήξη της ομηρίας πως ένιωσαν μία βαθιά έλξη και ταύτιση με τους απαγωγείς τους σε σημείο μάλιστα που τους βοηθούσαν να αντισταθούν στη σύλληψή τους αλλά και αργότερα στήριξαν ακόμη και οικονομικά τον δικαστικό τους αγώνα. Αυτή λοιπόν η υπόθεση στάθηκε το σημείο εκκίνησης μελέτης ενός συνδρόμου που δημιουργείται υπό συγκεκριμένες συνθήκες και ονομάζεται το Σύνδρομο της Στοκχόλμης. O Nils Bejerot ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε αυτό τον όρο ο οποίος μάλιστα ως ψυχίατρος και εγκληματολόγος συνεργάστηκε με την αστυνομία στην παραπάνω υπόθεση.
Έτσι λοιπόν το Σύνδρομο της Στοκχόλμης χαρακτηρίζεται από συναισθήματα ταύτισης, θαυμασμού, ή ακόμη και ''αγάπης'' εκ μέρους του θύματος προς τον θύτη και παρατηρείται υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Αρχικά θα πρέπει να υπάρχει σημαντική και προφανής απειλή για τη σωματική ή συναισθηματική επιβίωση του θύματος, όπως επίσης και φόβος ότι ο θύτης ενδεχομένως να πραγματοποιήσει τις απειλές του. Ταυτόχρονα, πρέπει ο θύτης να έχει επιδείξει και μία πιο ''ευγενική'' συμπεριφορά προς το θύμα, π.χ. να του δώσει να φάει, να του δώσει ένα τσιγάρο, να μην τον βασανίσει. Ακόμη, είναι πολύ σημαντικό το θύμα να είναι απομονωμένο έχοντας ως μοναδική πηγή ενημέρωσης τον θύτη και είναι αδύνατο να δραπετεύσει από εκεί που είναι.
Τώρα η αντίδραση του θύματος και ο δεσμός και τα αισθήματα τα οποία αναπτύσσει είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων καθώς το θύμα περιέρχεται σε μία ιδιαίτερη ψυχολογική κατάσταση. Αρχικά, υπερισχύει το ένστικτο της επιβίωσης όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα νεογνά τα οποία ενστικτωδώς αναπτύσσουν δεσμούς με το άτομο που τα φροντίζει έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την τροφή, το νερό, τη ζεστασιά, να καλύψουν δηλαδή τις βασικές τους ανάγκες. Αν μάλιστα όπως είπαμε ο θύτης δείξει και μία θετική πλευρά τότε το θύμα δένεται με αυτή την θεωρούμενη καλή πλευρά και ευρισκόμενο σε μία κατάσταση αποσύνδεσης δεν είναι σε θέση να έχει μία σωστή αντίληψη της πραγματικότητας. Έτσι λοιπόν σταδιακά, η άποψή του ταυτίζεται με την άποψη του δράστη και η οπτική του ακριβώς ίδια με αυτή του θύτη.
Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης λοιπόν πολύ συχνά εμφανίζεται σε υποθέσεις κακοποίησης, σε αιχμαλώτους πολέμου, μέλη σεχτών και σχέσεις που βασίζονται στην αίσθηση της εξουσίας και το φόβο. Όπως λένε λοιπόν και οι Άγγλοι: it rings a bell...Καμπανάκι λοιπόν...Όλοι αναρωτιούνται τι έχουν πάθει οι Έλληνες και γιατί δεν αντιδρούν. Πού πήγε το: του Έλληνα ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει; Μήπως είμαστε ένα έθνος που πάσχει από το Σύνδρομο της Στοκχόλμης; Οι'' βασανιστές'' μας φυσικά και δεν είναι πρώην κατάδικοι ούτε δραπέτες, είναι πιο καλοσυνάτοι, άνθρωποι μορφωμένοι, εταίροι...Νιώθουμε σαφή απειλή για την επιβίωσή μας; Καθημερινά, από το πρωί ίσα με το βράδυ, κάποιοι ακόμη και στα όνειρά μας (εφιάλτες). Μας δείχνουν κάποια καλοσύνη; Μα ναι, δεν είμαστε υπό κατοχή, δεν έχουμε τα τανξ στους δρόμους, ούτε μας έχουν πάρει τη γη μας (δεν έχουν καρφώσει σημαίες δηλαδή). Είμαστε απομονωμένοι; Μα ναι, είναι σαν να είμαστε αλυσοδεμένοι σε ένα υπόγειο με μοναδική πηγή πληροφόρησης τον θύτη, αφού τα ΜΜΕ, οι ειδήσεις κλπ κλπ. τι κάνουν; Ασυνείδητα επιβεβαιώνουν την οπτική του θύτη. Έχουμε ευκαιρία να αποδράσουμε; Αισθανόμαστε πως όχι, είμαστε σε ένα φαύλο κύκλο που περιστρέφεται γύρω από τα ίδια και τα ίδια πράγματα...
Έτσι λοιπόν γινόμαστε ένα με το θύτη μας, τον ''αγαπάμε'', πασχίζουμε για να μην πραγματοποιήσει τις απειλές του, κάνουμε τα πάντα για να τον διευκολύνουμε...Να λοιπόν γιατί ο Έλληνας δεν αντιδρά πια...Λευτεριά στους δεσμώτες του Σύγχρονου Σπηλαίου λοιπόν, ο Πλάτωνας είναι πιο σύγχρονος όσο ποτέ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου