Αυτοκτονία: Τι πραγματικά ισχύει;

   

         Παρόλο που η χώρα μας μέχρι πρότινος δεν βρισκόταν στις πρώτες θέσεις του καταλόγου με υψηλά ποσοστά αυτοκτονίας έχω διακρίνει ότι τον τελευταίο καιρό και ιδιαίτερα υπό τη σκιά των πρόσφατων οικονομικών εξελίξεων, τα περιστατικά απόπειρων αυτοκτονιών και αυτοκτονιών που καταλήγουν στον θάνατο έχουν αυξηθεί σημαντικά για αυτό θα ήταν καλό να δούμε κάποιους μύθους και πραγματικότητες σχετικά με το συγκεκριμένο φαινόμενο.

         Η αυτοκτονία γενικά αποτελεί την όγδοη κατά σειρά αιτία θανάτου παγκοσμίως για τους ενήλικες ενώ στα άτομα ηλικίας 14-25 ετών είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου. Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες κινδύνου της αυτοκτονίας;

        Βάσει ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί ως επι το πλείστον στις ΗΠΑ ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες επικινδυνότητας είναι η ηλικία καθώς παλαιότερα ο κίνδυνος αυτοκτονίας αυξανόταν ανάλογα με την ηλικία του ατόμου ενώ ο κίνδυνος μεγάλωνε σημαντικά για τους άνδρες άνω των 75 και τις γυναίκες άνω των 50. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες έχει υπερτριπλασιαστεί ο αριθμός των εφήβων και νεαρών ατόμων που επιλέγουν την αυτοκτονία ως σαφής ένδειξη των αλλαγών που έχουν διαδραματιστεί σε πολλούς τομείς της σύγχρονης ζωής. Οι άνδρες είναι περίπου τρεις φορές πιο πιθανό να επιλέξουν την αυτοκτονία από ότι οι γυναίκες ωστοσο οι γυναίκες κάνουν περισσότερο συχνά απόπειρες αυτοκτονίας. Οι άνδρες συνήθως επιλέγουν βίαια μέσα χρησιμοποιπώντας όπλα ή μαχαίρια ενώ οι γυναίκες συνήθως προτιμούν την δηλητηρίαση με την πρόσληψη υπερβολικής δόσης φαρμάκων.

     Η οικογενειακή κατάσταση είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας κινδύνου καθώς τα ποσοστά αυτοκτονιών παντρεμένων ατόμων είναι σαφώς μικρότερα από άτομα που δεν έχουν παντρευτεί, είναι διαζευγμένοι ή χήροι. Η μοναξιά είναι πολύ συχνή σε άτομα που αυτοκτονούν ενώ και η επαγγελματική κατάσταση είναι μεγάλης σημασίας καθώς οι άνεργοι εμφανίζονται ως πιο πιθανοί να επιλέξουν το απονενοημένο διάβημα εν συγκρίσει με εργαζόμενους εντός ή εκτός σπιτιού. Ακόμη, παρόλο που χρειάζεται αρκετή έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο κομμάτι, οι επιστήμονες και ειδικότερα οι άνδρες γιατροί εμφανίζουν δυσανάλογα υψηλά ποσοστά μεγαλύτερου κινδύνου αυτοκτονίας. Επιπλέον, η υγεία είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι καθως άτομα που αυτοκτονούν συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα υγειας ή/ και είναι ασθενείς χρόνιων ασθενειών. Σαφέστατα, πιο κριτικής σημασίας είναι η κατάσταση της ψυχικής υγείας του ατόμου καθώς είναι πολύ πιο πιθανή σε άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη, διαταραχές προσωπικότητας ή αντιμετωπίζουν προβλήματα εθισμού.

       Τέλος, η έλλειψη ελπίδας, η απόγνωση, μία διαπροσωπική απώλεια, στρεσογόνοι παράγοντες όπως μία αποβολή, μία μετακόμιση, μία αποτυχία αλλά και χρόνιες διαπροσωπικές συγκρούσεις συνδέονται με μεγαλύτερες πιθανότητες αυτοκτονίας. Ακόμη σχετικά με την αυτοκτονία, έχει διαμορφωθεί μία σειρά από μύθους που προκαλούν σύγχυση ακόμη και μεταξύ των ειδικών ψυχικής υγείας και καλό θα ήταν να διαλευκανθούν:

Μύθοι και Πραγματικότητα για την αυτοκτονία

1) Τα άτομα με τάσεις αυτοκτονίας είναι αποφασισμένα να πεθάνουν και έχουν το δικαίωμα να πεθάνουν. Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλα τα άτομα είναι αμφιθυμικά για τον θάνατο καθώς μπορεί να θέλουν να πεθάνουν και την ίδια στιγμή να επιθυμούν κάποιος να έρθει να τους σώσει. Για πολλούς το γεγονός ότι ζητούν βοήθεια είναι αποτέλεσμα αυτής της αμφιθυμίας.

2) Από τη στιγμή που αποφασίζει κάποιος να πεθάνει, η αυτοκτονία είναι αναπόφευκτη.  Η ισχυρλη αυτοκαταστροφική ταση συνήθως υποχωρεί όταν το άτομο καταφέρει να επιλύσει ή να ξεπεράσει/αποδεχθεί τα προβλήματα που προκάλεσαν αυτή την προσωπική κρίση.

3) Τα άτομα που μιλούν για αυτοκτονία δεν είναι αυτά που πραγματικά την κάνουν. Στο 80% των περιπτώσεων που προχώρησαν σε αυτοκτονία υπήρχαν σαφείς προειδοποιήσεις της πρόθεσής τους ότι θα πεθάνουν.

4) Βελτίωση που ακολουθεί την κρίση αυτοκτονίας σημαίνει ότι ο κίνδυνος πέρασε. Αυτό είναι ένας μύθος που πρέπει να αποκατασταθεί στις συνειδήσεις όλων ώστε τα άτομα που χρειάζονται βοήθεια να την έχουν πιο αποτελεσματικά. Σε πολλές περιπτώσεις, οι αυτοκτονίες συμβαίνει τρεις περίπου μήνες ύστερα από μία οξεία κρίση καθώς τότε είναι πιο πιθανό το άτομο να έχει βρει κάποια αποθέματα ενέργειας και αποφασιστικότητας για να φέρει εις πέρας τις προθέσεις του. 

5) Η συζήτηση  των αυτοκτονικών σκέψεων και σχεδίων με τον ασθενή θα ενισχύσει περισσότερο τις ιδέες αυτές. Εάν η συζήτηση γίνει ανοιχτά, με προσοχή και ευαισθησία περισσότερο συχνά ανακουφίζει την κρίση παρά την επιδεινώνει.