Τα σπορ και τα γήπεδα, οι εγχώριες και διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πολύ σημαντικές εκφάνσεις της σύγχρονης ζωής των ανθρώπων. Η επιστήμη της ψυχολογίας τις τελευταίες δεκαετίες έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το φαινόμενο του οπαδισμού.
Τις προηγούμενες δεκαετίες οι σχετικές έρευνες ήταν μονόπλευρες ξεκινώντας από τη λανθασμένη αντίληψη πως η διασκέδαση που συνδεέται με τα σπορ είναι ιδίωμα των χαμηλών κοινωνικο-οικονομικών στρωμάτων εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις συγκεκριμένων αθλημάτων όπως η ιππασία ή το τέννις. Βάσει της ίδιας μονοδιάστατης λογικής οι οπαδοί ομάδων σκιαγραφούνταν ως άτομα χαμηλής μόρφωσης και κοινωνικού επιπέδου που εκδήλωναν συγκεκριμένες συμπεριφορές και ασχολούνταν με τον οπαδισμό σε μία άτυπη ασυνείδητη προσπάθεια να αποκτήσουν μία υποτυπώδη κοινωνική ταυτότητα.
Η σύγχρονη ψυχολογία έχει απορρίψει αυτές τις απόψεις σε σημαντικό βαθμό καθώς η προσωπικότητα και οι δεσμοί που αναπτύσσουν οι οπαδοί είναι ένα πολύσυνθετο φαινόμενο. Σε αυτό το σημείο καλό είναι βέβαια να διαχωρίσουμε τον οπαδισμό από τον χουλιγκανισμό, ο οποίος είναι εντελώς διαφορετικό φαινόμενο όχι ασύνδετο με τον οπαδισμό αλλά με άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Οι οπαδοί μίας ομάδας μπορεί να προέρχονται από διάφορα κοινωνικά στρώματα και ενδέχεται να έχουν εντελώς διαφορετικές καταβολές και αυτό είναι πολύ φυσιολογικό αν αναλογιστεί κανείς τον αριθμό των οπαδών που έχουνoi ομάδες.
Σαφέστατα, από την άλλη αν κοιτάξει κανείς τον παγκόσμιο αθλητικό χάρτη θα βρει σωματεία που χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες πολιτικές και κοινωνικές απόψεις, άλλες έχουν ως βάση τους το στρατό και άλλες τους πρόσφυγες. Αυτές οι ομάδες ερευνητικά έχει αποδειχθεί πως αποτελούν βασικότερο κομμάτι της προσωπικότητας των οπαδών τους καθώς μέσα από την οπαδική τους ταυτότητα ταυτόχρονα αντανακλώνται και άλλες πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις. Επιπρόσθετα, πολυ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι εθνικές ομάδες οι οποίες ταυτίζονται με πολλά εθνικά και τοπικά πράγματα ταυτόχρονα και σχετίζονται ακόμη και με μικρές αλλαγές στις απόψεις και συμπεριφορές των οπαδών των εθνικών ομάδων σχετικά με την εθνική τους ταυτότητα ιδιαίτερα σε περιόδους παγκόσμιων διοργανώσεων και ακόμη περισσότερο όταν η εθνική ομάδα σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Ακόμη και οι Έλληνες που η ταύτισή τους με την εθνική ομάδα είναι πολύ αδύναμη εν συγκρίσει με άλλες εθνικές ομάδες, το καλοκαίρι του 2004 ήταν ένα καλοκαίρι πολύ διαφορετικό από τα υπόλοιπα και αυτό γιατί συνδυάστηκε με μία ανέλπιστη επιτυχία που ταυτίστηκε με εθνική υπερηφάνεια (η επίδραση στα συναισθήματα και την εθνική συνείδηση που προανέφερα).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν πρόσφατες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε πανεπιστήμιο των Η.Π.Α, οι οποίες βρήκαν πως σε κάποιους οπαδούς ο δεσμός τους με την αγαπημένη τους ομάδα είναι τόσο ισχυρός ώστε πλέον η ενασχόλησή τους με αυτή συνδέεται με βιολογικές αλλαγές στο σώμα τους και την έκκριση ορμονών με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αισθητά η συναισθηματική τους διάθεση και τη συμπεριφορά τους.
Το μόνο σίγουρο είναι πως οι οπαδοί είναι μία κοινωνική ομάδα πολυσύνθετη και πολυπαραγοντική η οποία αξίζει περαιτέρω έρευνας πριν καταφεύγουμε σε γενικευμένα και υπεραπλουστευμένα συμπεράσματα σχετικά με το πόσο το ποδόσφαιρο ή άλλα αθλήματα και η ενασχόλησή με αυτά αποχαυνώνει το λαο. Μήπως οι δεσμοί που υπάρχουν σε αυτές τις ομάδες κρύβουν ισχυρές κοινωνικές ενώσεις και δεσμούς που μάλιστα εκλείπουν σημαντικά από τη σύγχρονη κοινωνία; Μήπως οι ερευνητές που χρονολογούν τον οπαδισμό ακόμη από την αρχαιότητα και την υποστήριξη των τότε αθλητών και αντιπροσώπων έχουν κάποια βάση; Ξεκάθαρες απαντήσεις δεν υπάρχουν σίγουρα όμως υπάρχει ανάγκη και χώρος για μελλοντική έρευνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου